ایستگاه های معاملاتی چیست؟

اینجا کجای تهران هست کلیک کن و لذت ببر

مزایده چیست، انواع، مراحل و شرایط انجام آن

مزایده به عنوان راهکاری رقابتی برای ارائه کالا یا خدمات است که امکان فروش آنها را به بیشترین قیمت ممکن فراهم می‌کند. از طرفی استفاده‌کنندگان از این کالاها و خدمات، آن را به قیمت دلخواه در اختیار دارند.

مزایده یا حراج در بخش‌های مختلف دارد. از یک مزایده ساده اموال مصرفی تا مزایده‌های کلان اموال دولتی و بخش عمومی. اکنون با رشد تکنولوژی و دسترسی به ابزارهای تبادل اطلاعات، مزایده به بخش‌های مختلفی گسترش یافته است. از مزایده اموال و خدمات بخش‌های دولتی، اموال توقیف شده به حکم دادگاه تا مزایدهای کوچک و شبکه‌ها و سایت‌های مزایده آنلاین.

مزایده به دلایل مختلفی برگزار می‌شود. امروزه طیف وسیعی از افراد، شرکت‌های خصوصی و کسب‌وکارها و بخش عمومی و دولت اقدام به برگزاری انواع مزایده می‌کنند. با این حال، این موضوع در بخش دولتی اهمیت بیشتری دارد.

از جمله دلایل اهمیت مزایده می‌توان به تمایل به کسب بیشترین سود، فروش کالا و خدمات به بالاترین قیمت و همچنین وصول مطالبات از افرد محکومی که اقدام به پرداخت بدهی خود نکرده‌اند و فروش اموال مازاد شرکت‌ها به بالاترین قیمت، اشاره کرد.

اما برای بسیاری محل سوال است که مزایده چگونه انجام می شود و مراحل مزایده چیست؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به این موارد و سایر نکات مرتبط دیگر اشاره کنیم.

تعریف مزایده؛ مزایده چیست و چه شرایطی دارد؟

در یک تعریف ساده مزایده فرآیندی است رقابتی، که در آن کالا و خدمات به بالاترین قیمت اعلام شده توسط خریدار، به او واگذار می‌شود. از نظر لغوی، به مزایده معمولا حراج نیز گفته می‌شود که در آن کالا یا خدمات به پیشنهاد‌دهنده‌ای که بیشترین قیمت را ارائه بدهد، فروخته می‌شود.

از نظر حقوقی نیز مزایده همان مراحل، اقدامات و تشریفات قانونی است تا کالا یا خدماتی به بالاترین قیمت ممکن به فروش برسد. در این روش قیمت پایه توسط فروشنده اعلام می‌شود و سپس با تایید کارشناس، خریداران قیمت نهایی را اعلام می‌کنند.

باید به این نکته توجه کرد که مزایده روشی است که قیمت و تشریفات قانونی و رعایت سازوکارهای حقوقی در اجرای آن بسیار مهم است. بنابراین مزایدهای که ساختار قانونی را رعایت نکند، از ارزش حقوقی و وجاهت قانونی برخوردار نیست.

بنابراین مزایده سه رکن اساسی دارد که شامل خریداران، فروشندگان و قیمت مزایده است. گروه‌های مختلفی از مزایده برای رسیدن به اهداف خود و خرید و فروش کالا یا خدمات استفاده می‌کنند که شامل اشخاص حقیقی، کسب‌وکارها و اشخاص حقوقی، بخش عمومی و سازمان‌های دولتی است.

براساس قانون، بخش قابل توجهی از معاملات دولتی باید طبق تشریفات مزایده انجام شود. همانطور که بخش زیادی از پروژه‌ها و خدمات دولتی از طریق مناقصه عمومی به بخش خصوصی واگذار می‌شود.

ماده 79 قانون محاسبات عمومی کشور در مورد مزایده اموال دولتی بیان می‌کند: «معاملات وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی اعم از خرید و فروش و اجاره و استجاره و پیمانکاری و اجرت کار و غیره (‌به استثناء مواردی‌که مشمول مقررات استخدامی می‌شود) باید حسب مورد از طریق مناقصه یا مزایده انجام شود.»

در برخی مواقع دیگر نیز ممکن است که فروش اموال توقیف شده از طریق مزایده انجام شود. برای نمونه زمانی که به حکم دادگاه اموال اشخاص حقیقی یا حقوقی بابت پرداخت طلب و بدهی آنها توقیف می‌شود. ماده 114 قانون اجرای احکام مدنی اشاره می‌کند که فروش اموال توقیف شده از طریق مزایده به عمل می‌آید.

همچنین برخی از شرکت‌ها نیز که در معرض ورشکستگی قرار دارند، برای پرداخت بدهی‌های خود معمولا از روش مزایده اموال استفاده می‌کنند. انجام مزایده برای پرداخت مهریه زوجه نیز یکی دیگر از کاربردهای مزایده است. البته انجام این کار مستلزم حکم دادگاه و مراجع قضایی است.

انواع مزایده چیست؟

مزایده با توجه به موقعیت، اشکال و روش‌های مختلفی دارد. بر اساس عرف و قوانین مختلف، انواع مزایده را می‌توان به مزایده اختیاری، مزایده اجباری، مزایده عمومی، مزایده خصوصی و محدود تقسیم‌بندی کرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

مزایده اختیاری: برگزاری این نوع مزایده کاملا در اختیار صاحب مال است و معمولا فشار قانونی خاصی برای اجرای آن وجود ندارد. هنگامی که سازمان‌ها، ادارات و شرکت‌ها بنا به تصمیم مدیران یا مقام ذی‌صلاح خود قصد دارند مالی را بفروشند، می‌توانند با رعایت تشریفات مزایده اقدام به نشر آگهی کرده و مال مورد نظر را با توجه به صرفه و صلاح سازمان به پیشنهاد‌دهنده بالاترین قیمت بفروشند.

در همین راستا شرکت‌ها، سازمان‌ها و حتی اشخاص حقیقی برای فروش اموال مازاد می‌توانند به شکل کاملا اختیاری و بدون فشار هیچ مرجع قانونی و با رعایت قوانین مزایده اموال خود را به بالاترین قیمت به فروش برسانند. در این روش فروشنده که اختیار مال را دارد به همراه خریدارن، اجزای معامله را تشکیل می‌دهند.

مزایده اجباری: در این روش دستور مقام قضایی شیوه مزایده را مشخص می‌کند. در این روش مزایده از حالت تجاری و اقتصادی رنگ‌وبوی حقوقی و قضایی می‌گیرد و شیوه برگزاری تا حدودی دستخوش پیچیدگی‌های حقوقی می‌شود.

از آن جمله ایستگاه های معاملاتی چیست؟ می‌توان به شرکت‌ها و اشخاصی که اموالشان به دلایلی مانند ورشکستگی و عدم توان پرداخت بدهی توقیف شده یا زوجه اقدام به توقیف اموال برای مطالبه حق و حقوق خود کرده باشد، اشاره کرد. در این روش جدای از رعایت قوانین حاکم بر مزایده، باید احکام صادره در مورد موضوع مزایده کاملا رعایت شود. در این روش به جزء خریداران و فروشنده که اختیاری بر مال ندارد، مقام قضایی نیز جزء سوم معامله را تشکیل می‌دهد.

مزایده خصوصی و محدود: نوع دیگری از مزایده که بنا به دلایل مختلف از جمله مسائل امنیتی، حقوقی و سیاسی، کاملا محدود و در بخش‌های خاص و برای افراد مشخص در نظر گرفته شده و بنا به همین دلایل نام پیشنهاد‌دهندگان کاملا محرمانه باقی می‌ماند.

در این روش، پس از طی مراحل به شکل محرمانه، بررسی‌های کامل و مطابق قوانین انجام می‌شود و کالا یا خدمت به فرد حقیقی یا حقوقی که در این فرایند بالاترین پیشنهاد را داده، واگذار می‌شود.

مزایده عمومی: برخلاف مزایده خصوصی، این نوع از مزایده کاملا شفاف و برای همه آزاد بوده و عموم مردم می‌توانند در آن شرکت کنند و نام پیشنهاددهندگان قیمت به شکل علنی بیان می‌شود. هیچ‌گونه محدودتی در این نوع مزایده وجود ندارد.

آگهی مزایده چیست؟

روش‌های مختلفی برای اطلاع‌رسانی شرکت در مزایده وجود دارد. رایج‌‌ترین شکل درج آگهی مزایده ذکر اقلام و کالاهای مورد نظر در روزنامه‌های کثیرالانتشار و جراید محلی است. در همین رابطه ماده 118 قانون اجرای احکام مدنی بیان می‌کند که آگهی فروش باید در یکی از روزنامه‌های محلی یک نوبت منتشر شود. مواردی وجود دارد که مزایده‌گذار آگهی را در اماکن پرتردد از قبیل مترو، ایستگاه‌های اتوبوس و معابر عمومی شلوغ شهر درج کند.

با رشد فناوری و ارتباطات در فضای مجازی این امکان به وجود آمده که اطلاع‌رسانی از طریق فضای مجازی و منابع دارای مجوز نیز انجام شود، این روش با استقبال قابل توجهی روبرو شده است. در این روش که در حال گسترش است آگهی انواع مزایده در منابع و سایت‌های معتبر و دارای مجوز به اطلاع عموم می‌رسد.

مزایده در دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های دولتی چگونه است؟

اشاره کردیم که سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی از جمله سازمان‌هایی هستند که از روش مزایده برای فروش برخی کالاها و خدمات خود استفاده می‌کنند. این سازمان‌ها معمولا برخی از اموال منقول و غیرمنقول خود را به روش مزایده به فروش می‌رسانند. قانون محاسبات عمومی و همچنین آیین‌نامه انجام معاملات دولتی در مورد انجام مزایده، قراردادهای دولتی و مناقصات عمومی به تفصیل توضیح داده‌اند.

ماده 82 قانون محاسبات عمومی می‌گوید:

«مزایده در معاملات به طریق زیر انجام می‌پذیرد:

‌الف – در مورد معاملات جزیی به بیشترین بهای ممکن به تشخیص و مسئولیت مأمور فروش.

ب – در مورد معاملات متوسط با حراج.

ج – در مورد معاملات جزیی به بیشترین بهای ممکن به تشخیص و مسئولیت مأمور فروش.

ب – در مورد معاملات متوسط با حراج.

ج – در مورد معاملات عمده با انتشار آگهی مزایده عمومی.»

انواع مزایده در سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی چگونه است؟

فصل پنجم آیین‌نامه معاملات دولتی به موضوع مزایده پرداخته و مزایده را براساس معاملات مورد نظر یعنی معاملات جزئی، متوسط و عمده به سه بخش تقسیم‌بندی می‌کند. ماده 67 در مورد آگهی مزایده معاملات جزئی می‌گوید:

«در مورد معاملات جزئی مأمور فروش مکلف است به داوطلبان معامله مراجعه و پس از تحقیق کامل از بها با رعایت صرفه دولت معامله ‌را انجام دهد و سند مربوط را به تعهداتی که معامله با بیشترین بهای ممکن انجام شده است و با ذکر نام و نام خانوادگی و سمت و تاریخ امضاء کند.»

در ادامه ماده 37 به نحوه مزایده معاملات متوسط اشاره می‌کند. از جمله اینکه در مورد نحوه اطلاع‌رسانی آگهی مزایده بیان می‌کند: «اطلاعات کلی در مورد نوع و مشخصات و مقدار مورد معامله و روز و ساعت و محل حراج و سایر شرایطی که لازم باشد باید با آگهی در‌روزنامه و در صورت ضرورت به وسایل و طرف انتشاراتی دیگر از قبیل رادیو و تلویزیون یا الصاق آگهی در معابر به اطلاع عموم برسد.»

در ادامه این ماده قانونی آمده است: «مورد معامله باید قبلاً ارزیابی شود و حراج از بهای تعیین شده شروع گردد و به خریداری که بالاترین بها را پیشنهاد کند واگذار شود و اگر‌حداقل به قیمت ارزیابی شده داوطلب پیدا نشود مجدداً باید ارزیابی شود.»

اما در مورد معاملات عمده، قانون‌گذار شرایط مربوط به آگهی مناقصه را برای آگهی مزایده نیز صادق می‌داند. ماده 38 آیین‌نامه معاملات دولتی بیان می‌کند: «در آگهی مزایده شرائطی که طبق این آیین‌نامه برای آگهی مناقصه پیش‌بینی شده در صورتی که با عمل مزایده منطبق باشد باید رعایت شود.»

این ماده در ادامه بیان می‌کند: «مقرراتی که در این آیین‌نامه در مورد ترتیب تشکیل کمیسیون مناقصه و اتخاذ تصمیم در کمیسیون مذکور و اجرای تصمیم کمیسیون و انعقاد‌قرارداد و تحویل مورد معامله معین شده در صورتی که با عمل مزایده منطبق باشد باید اجرا شود.»

ایستگاه های معاملاتی چیست؟

محله سازمان برنامه کجاست؟ محله ای رو به رشد در غرب تهران

محله شهرک پرواز تهران کجاست؟

محله سازمان آب کجاست؟ بررسی لوکیشن و امکانات منطقه سازمان آب

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

اینجا کجای تهران هست کلیک کن و لذت ببر

دایناسورها در تهران

دریاچه ای چسبیده به تهران

شهربازی و پارک ارم

عرضه اولیه روز چهارشنبه مشخص شد + جزئیات

عرضه اولیه ۱۰ درصد از سهام توسعه سامانه های نرم افزاری نگین به روش ترکیبی و طی دو مرحله چهارشنبه این هفته به عنوان سیزدهمین عرضه امسال انجام می‌شود.

به گزارش برنا، سیزدهمین عرضه اولیه امسال چهارشنبه این هفته(24 شهریور) به روش ترکیبی و طی دو مرحله در بورس تهران انجام می‌شود.

به این ترتیب، در مرحله اول 5 درصد از سهام توسعه سامانه های نرم افزاری نگین شامل 102 میلیون سهم با قیمت مبنای 6937 ریالی و کف و سقف 6244 تا 7630 ریالی هر سهم و سهمیه 20 میلیون سهمی به سرمایه‌گذاران واجد شرایط در بازار اول معاملات فرابورس عرضه اولیه می شود.

ارسال سفارش صرفاً از طریق ایستگاه‌های معاملاتی (نامک) امکان پذیر خواهد بود و 50 درصد از سهام خریداری شده در روز عرضه اولیه تا 90 روز پس از تاریخ عرضه اولیه امکان عرضه نخواهد داشت.

همچنین در مرحله دوم، 5 درصد دیگر از سهام "توسن" به قیمت کشف شده در مرحله اول و همان روز با سهمیه 204 سهمی به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار می شود. خریداران سهام در عرضه اولیه این نماد به تعداد تخصیص داده شده در آن روز دارای اختیار فروش تبعی خواهند بود.

متعهد عرضه، شرکت سرمایه گذاران فن‌آوری تک وستا، مشاور عرضه شرکت کارگزاری بانک ملی و متعهد خرید شرکت گروه خدمات بازار سرمایه کاریزما به میزان حداکثر 122 میلیون و 400 هزار سهم است.

چند رسانه

اخبار بورس پایشگر- بورس تهران در راستای تحقق استراتژی های خود فرایند راه اندازی و نهایی شدن اوراق فروش استقراضی، وارانت،اختیار معامله سبد سهام، گواهی سپرده سهام، اوراق سود تقسیمی و اسناد قابل معامله را در برنامه دارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پایشگر،علی صحرائی مدیرعامل بورس تهران طی سخنرانی در پنجمین کنفرانس بین المللی مدیریت استراتژیک به تعریف نوآوری مالی اشاره کرد و گفت: بورس اوراق بهادار تهران با نگاهی به شرایط سیاسی و اقتصادی کشور و با توجه به جایگاهی که به عنوان هماهنگ ­کننده اصلی فعالیت­های بازار سهام و اوراق بهادار بر عهده دارد، اولین رکن بازار سرمایه بود که برنامه­ ریزی استراتژیک (دوره پنج ساله ۸۹ تا ۹۳) را به عنوان وظیفه اصلی مدیریت ارشد برای ایجاد انسجام و یکپارچگی در فعالیت­ های توسعه ­ای و جاری در دستور کار قرار داد.

صحرائی درخصوص نمای کلی بورس تهران گفت: تعداد صنایع بورسی در سال ۹۷ به ۴۰ صنعت افزایش یافته است. ابزارهای مالی موجود در بورس تهران شامل سهام و حق تقدم، آتی تک سهم، آتی سبد سهام، اختیار معامله سهام، اختیار فروش تبعی، اوراق مشارکت، انواع صکوک، صندوق های قابل معامله، صندوق زمین و ساختمان می باشد.

وی اهداف کلان بورس اوراق بهادار تهران را شامل ۶ هدف عنوان کرد و گفت: ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت‌های مولد اقتصادی، تعمیق و گسترش بازار و توسعه و تسهیل دسترسی به آن با بهره‌ گیری از فناوری و فرایندهای به روز، به‌کارگیری مقررات و رویه‌های مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران، توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری و سهامداری در کشور، توسعه مستمر دارایی‌های فیزیکی و سرمایه انسانی شرکت و خلق ارزش برای سهامداران از اهداف کلان بورس اوراق بهادار تهران به شمار می رود.

تأمین مالی فعالیت ها

مدیرعامل بورس تهران تاکید کرد: نوآوری و راه اندازی ابزارهای جدید اوراق بدهی مانند اوراق مشارکت و صکوک از موضوعات استراتژیک بورس تهران برای ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت­ های مولد اقتصادی است.

وی به نوآوری در ابزارهای مالی توسط بورس تهران اشاره کرد و گفت: نوآوری در ابزارهای تأمین مالی با راه اندازی(اوراق مشارکت، صکوک، صندوق زمین و ساختمان، اختیار فروش تبعی)، نوآوری در سرمایه گذاری غیرمستقیم با راه اندازی (صندوق های قابل معامله) و نوآوری در ابزارهای پوشش ریسک با راه اندازی (قرارداد آتی تک سهم، اختیار فروش تبعی، قرارداد اختیار معامله سهام و قرارداد آتی سبد سهام) به تنوع ابزار های مالی در بورس تهران منجر شده است.

تصمیم کمیته فقهی

وی به نوآوری در ابزارهای مالی که در فرایند راه اندازی هستند اشاره کرد و اظهار داشت: از ابزارهای مالی نوین طراحی شده که در فرایند راه اندازی و نهایی شدن هستند می توان به اوراق فروش استقراضی، وارانت، اختیار معامله سبد سهام، گواهی سپرده سهام، اوراق سود تقسیمی و اسناد قابل معامله نام برد که به طور کلی مراحل دریافت مصوبه از کمیته فقهی سازمان بورس یا تدوین دستورالعمل توسط بورس و ارسال به سازمان بورس یا مطالعات تطبیقی- امکان سنجی تجاری و فنی را می گذرانند.

صحرائی در پایان به نوآوری بورس تهران در زمینه نحوه انجام معاملات اشاره کرد و افزود: بورس تهران با ایجاد بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران و اصلاحات ریزساختارها، نظارت بر بازار و ارتقای سامانه‌ها، ایجاد معاملات برخط بازارگردانی، ایجاد تالارهای منطقه‌ای و ایستگاه های معاملاتی چیست؟ ایستگاه‌های معاملاتی و ایجاد معاملات الگوریتمی اقدام کرده که می تواند به ارتقای سهم بازار سرمایه در تامین مالی فعالیت‌های مولد اقتصادی، تعمیق و گسترش بازار و توسعه و تسهیل دسترسی به آن با بهره‌ گیری از فناوری و فرآیندهای به روز، توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایه‌ گذاری و سهامداری در کشور و خلق ارزش برای سهامداران بیانجامد.

رادیوی اسرارآمیز؛ ایستگاهی که معلوم نیست گرداننده‌اش کیست

در نزدیکی شهر سن‌پترزبورگ روسیه، درست وسط یک زمین باتلاقی دروازه آهنی مستطیل شکلی دیده می‌شود. پشت ستون‌های زنگ زده این دروازه، مجموعه‌ای از چندین برج رادیویی، ساختمان‌های متروک و دکل‌های برقی قرار دارند که با دیواری سنگی احاطه شده‌اند. در دل این مکان ترسناک رازی از دوران جنگ سرد نهفته است.

گفته می‌شود این مکان مرکز اصلی ایستگاه های معاملاتی چیست؟ یک ایستگاه رادیویی به نام "MDZhB" است که معلوم نیست چه کسی آن را می‌گرداند. در سه دهه و نیم گذشته هفت روز در هفته و ۲۴ ساعت در روز صدایی یکنواخت و نامشخص شبیه "وز‌ وز" از این ایستگاه رادیویی پخش می‌شود. هر چند ثانیه یک بار هم صدای دیگری به گوش می‌رسد؛ صدایی شبیه بوق "کشتی ارواح" در شبی مه‌آلود.

یکی دو بار در هفته هم، صدایی که معلوم نیست متعلق به یک مرد است یا زن، چند کلمه به روسی ادا می‌کند؛ کلمه‌هایی مثل "قایق بادی" یا "متخصص کشاورزی". این کل چیزی است که از این ایستگاه رادیویی پخش می‌شود. هر کس هر کجای دنیا که باشد با تنظیم موج رادیو روی فرکانس ۴۶۲۵ کیلوهرتز می‌تواند این صداها را بشنود.

همه چیز فوق‌العاده اسرارآمیز به نظر می‌رسد، انگار پشت طراحی و راه‌اندازی این ایستگاه رادیویی نقشه مخفیانه‌ای در کار است. این ایستگاه رادیویی که در بین طرفدارانش با نام "وزوز‌کن" (The Buzzer ) شناخته می‌شود در حال حاضر بیش از ده‌ها هزار نفر در شبکه‌های اجتماعی هوادارش هستند. دو ایستگاه رادیویی مشابه دیگر هم در روسیه وجود دارد که هوادارانشان نام‌های "The Pip" (بیب) و "Squeaky Wheels" (لاستیک جیرجیری)را به آن‌ها داده‌اند. هوادارانی که می‌گویند، اصلا نمی‌دانند چرا به این صداها گوش می‌دهند.

در واقع هیچکس دلیلش را نمی‌داند. دیوید استاپلز، متخصص شنود الکترونیک و استاد دانشگاه سیتی لندن در این باره می‌گوید: "این سیگنال‌ها عملا هیچ اطلاعاتی در خودشان ندارند."

بخشی از صداهایی که در ژوئیه سال گذشته از رادیوی اسرارآمیز پخش شد. برخی می‌گویند وقتی صدای وزوز این شبکه رادیویی قطع شود، موشک‎های قاره‌پیمای روسیه به طور خودکار پرتاب خواهند شد.

چه اتفاقی می‌افتد؟

گفته می‌شود که این ایستگاه رادیویی به ارتش روسیه تعلق دارد، هر چند که آن‌ها هیچوقت چنین چیزی را تأیید نکرده‌اند. این ایستگاه در پایان جنگ سرد شروع به کار کرد، زمانی که کمونیسم رو به افول بود. امروزه امواج آن از دو مرکز، یکی نزدیک به سن‌پترزبورگ و دیگری نزدیک مسکو فرستاده ‌می‌شوند. بعد از فروپاشی شوروی سابق، به عکس پیش‌بینی‌ها فعالیت این ایستگاه نه تنها متوقف نشد بلکه بیشتر هم شد.

نظریه‌هایی که در مورد دلیل فعالیت این ایستگاه رادیویی مطرح شده، کم نیستند؛ از مخابره اطلاعات با زیردریایی‌ها گرفته تا ارتباط با موجودات فضایی. برخی‌ هم آن را با سیستم "دست مرده" (Dead Hand) که شوروی سابق در دوره جنگ سرد راه‌اندازی کرد مرتبط می‌دانند و معتقدند در صورت حمله اتمی، صدای وزوز این شبکه رادیویی قطع می‌شود و موشک‎های قاره‌پیمای روسیه به طور خودکار پرتاب خواهند شد؛ به بیان دیگر ویرانی کامل دو طرف درگیر در جنگ.

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱

این ایده البته خیلی هم بی منطق به نظر نمی‌رسد. سیستم دست مرده یک سیستم کامپیوتری‌ بود که از طریق بررسی امواج رادیویی، تشعشعات رادیواکتیو را تشخیص می‌داد. سیستمی که به اعتقاد برخی از کارشناسان هنوز هم فعال است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه همین چند وقت پیش گفت هیچ کس از جنگ هسته‌ای بین روسیه و آمریکا جان سالم به در نخواهد برد. آیا "وزوز‌کن" می‌تواند جلوی چنین جنگی را بگیرد؟

نکته مهم در مورد این ایستگاه رادیویی این است که مثل همه رادیوهای بین‌المللی روی موج کوتاه کار می‌کند. تفاوت آن‌ها و امواج با بسامد بالا در این است که فقط در خط مستقیم حرکت نمی‌کنند تا در اثر برخورد با موانع از بین بروند. امواج کوتاه بعد از برخورد به ذرات باردار در جو زمین از آن‌ها دور می‌شوند.

این ویژگی به آن‌ها اجازه حرکت زیگزاگی بین زمین و آسمان را می‌دهد. به این معنا که سیگنال‌هایی که این ایستگاه می‌فرستد در مقایسه با سیگنال‌های رادیوهای محلی، تلفن‌های همراه و تلویزیون مناطق وسیع‌تری را پوشش خواهند داد و می‌توانند ده‌ها هزار کیلومتر را طی کنند.

به همین دلیل هم کشتی‌ها، هواپیماها و ارتش برای فرستادن پیام‌هایشان به آن سوی قاره، اقیانوس و کوهستان از امواج کوتاه استفاده می‌کنند. نکته‌ای که باز ذهن را به سمت تئوری دست مرده سوق می‌دهد.

منبع تصویر، Public Domain/ US DoD

نکته دیگری که به گفته استاپلز باید به آن توجه کرد این است که این ایستگاه‌های رادیویی برای اندازه‌گیری فاصله لایه ذرات باردار جو راه‌اندازی شده

البته از یک نکته نباید غافل شد. سرعت حرکت امواج کوتاه در روز و شب یکسان نیست و اگر می‌خواهید همه در تمام ساعات شبانه‌روز و هر نقطه از دنیا به ایستگاه رادیویی‌تان دسترسی داشته باشند، به ویژه اگر از آن به عنوان علامت شروع جنگ اتمی که احتمالا قصد راه انداختنش را دارید، استفاده می‌کنید باید فرکانس امواج را بسته به ساعت شبانه روز تغییر دهید. این کاری‌است که رادیوی بخش جهانی بی‌بی‌سی انجام می‌دهد اما "وزوز‌کن" نه.

نکته دیگری که به گفته استاپلز باید به آن توجه کرد این است که این ایستگاه‌های رادیویی برای اندازه‌گیری فاصله لایه ذرات باردار جو راه‌اندازی شده. او می‌گوید: "اگر می‌خواهید از سیستم راداری که روس‌ها برای ردیابی موشک‌ها استفاده می‌کنند بهترین نتیجه را بگیرید، باید این نکته را بدانید." هر چقدر مدت زمان بالا رفتن و پائین آمدن سیگنال در هوا بیشتر باشد، سیگنال در ارتفاع بلندتری حرکت می‌کند.

به عقیده استاپل البته این ایستگاه رادیویی نمی‌تواند برای این منظور راه‌ افتاده باشد. سیگنالی که برای بررسی ارتفاع لایه ذرات باردار جو فرستاده می‌شود معمولا یک صدای مشخص شبیه به صدای خاموش شدن تدریجی آژیر ماشین تولید می‌کند که در واقع نتیجه تغییر موج‌ها برای رسیدن به فرکانس درست است. استاپلز می‌گوید:" این صدا هیچ شباهتی با صدای بوقی که از این ایستگاه رادیویی می‌شنویم، ندارد."

یک ایستگاه رادیویی که به شکلی باورنکردنی به "وزوز‌کن" شبیه بود و در جای دیگری از دنیا وجود داشت: "لینکلن شایر پوچر" ( نام یک آواز محلی انگلیسی) که از اواسط دهه ۱۹۷۰ تا سال ۲۰۰۸ کار می‌کرد. صدای این ایستگاه رادیویی در آن سوی دنیا هم شنیده می‌شد، اما کسی از محل آن خبر نداشت؛ درست مثل " وزوز‌کن".

گفته می‌شد مقر این ایستگاه در قبرس است. از آن هم صداهای عجیب و وحشناکی شنیده می‌شد. در ابتدای هر ساعت چند خط اول ملودی آواز لینکلن‌شایر پوچر، ۱۲ بار پشت سر هم پخش و بعد از آن صدای ضبط شده زنی شنیده می‌شد که با لهجه‌ای شبیه به اشرافیان انگلیسی ۵ عدد یک، دو، صفر، سه و شش را ادا می‌کرد.

برای درک ارتباط این دو ایستگاه بهتر است به دهه ۱۹۲۰ برگردیم. شرکت تعاونی "آل راشن" - آنطور که خودشان ادعا می‌کردند- یک شرکت بازرگانی بسیار مهم به حساب می‌آمد که روی معاملات بریتانیا و شوری سابق نظارت می‌کرد.

منبع تصویر، Getty Images

در سال ۱۹۲۷، پلیس به ساختمان این تعاونی حمله کرد و مشخص شد زیرزمین آن به سیستم حفاظتی مجهز بوده

در سال ۱۹۲۷، پلیس به ساختمان این تعاونی حمله کرد و مشخص شد زیرزمین آن به سیستم حفاظتی مجهز بوده. آن‌ها همچنین یک اتاق مخفی در این زیرزمین پیدا کردند که درش دستگیره نداشت و کارگران در آن در حال سوزاندن مدارک بودند. در این حمله انگلیسی‌ها چیزی جز آنچه خودشان از قبل می‌دانستند کشف نکردند. اما روس‌ها تازه فهمیدند "ام آی فایو" ( اداره امنیت داخلی بریتانیا) سال‌ها آن‌ها را شنود می‌کرده‌است.

در نتیجه این اتفاق، روس‌ها روش رمز‌گذاری پیام‌هایشان را تغییر دادند، آن هم در یک شب. آن‌ها سیستم "پد یک‌بار‌مصرف" را به کار انداختند. در این روش فرستنده پیام، یک کلید رمزگذاری را به طور تصادفی انتخاب می‌کند و آن را فقط با گیرنده به اشتراک می‌گذارد. اگر این کلید کاملا به شکل تصادفی انتخاب شود احتمال رمزگشایی ‌پیام به صفر می‌رسد. به این ترتیب روس‌ها دیگر نگران لو رفتن پیام‌هایشان نبودند.

و این‌گونه بود که "ایستگاه‌های اعداد" به وجود آمدند؛ ایستگاه‌های رادیوی موج کوتاه که برای جاسوس‌ها در سراسر دنیا پیام می‌فرستادند. مأموران انگلیسی‌ اما بیکار ننشستند و آن‌ها هم به این روش روی آوردند. انتخاب کلید رمزگذاری تصادفی و غیر‌تکراری البته کار آسانی نبود. ولی انگلیسی‌ها برایش راهی پیدا کردند. آن‌ها یک میکروفون را از پنجره دفترشان در خیابان "آکسفورد" لندن آویزان می‌کردند تا صدای ترافیک را ضبط کند. استاپلز می‌گوید:" ممکن بود صدای بوق یک اتوبوس همزمان با پلیسی که فریاد می‌کشد ضبط شود. این صدا کاملا خاص است چون این اتفاق دوباره نخواهد افتاد." آن‌ها این صدا را به یک رمز تصادفی تبدیل می‌کردند.

این شبکه ارتباطی جدید بسیار مفید بود و طولی نکشید که ایستگاه‌های اعداد همه دنیا را گرفتند. هفت سال پیش بود که خبر انهدام شبکه‌ای از جاسوسان روس توسط "اف‌بی‌آی" منتشر شد. گفته می‌شد آن‌ها دستورات را از طریق پیام‌های رمزگذاری‌شده که ایستگاه رادیویی موج کوتاه با فرکانس ۷۸۸۷ کیلوهرتز می‌فرستاد، دریافت می‌کردند.

منبع تصویر، Getty Images

روس‌ها روش رمز‌گذاری پیام‌هایشان را تغییر دادند، آن هم در یک شب. آن‌ها سیستم "پد یک‌بار‌مصرف" را به کار انداختند

حالا کره شمالی هم به استفاده از این ایستگاه های رادیویی روی آورده است. روز ۱۴ آوریل ۲۰۱۷، این پیام از رادیو پیونگ یانگ پخش شد: "من درس فناوری اطلاعات مقدماتی دانشگاه آموزش از راه دور را برای گروه ماموران اعزامی شماره ۲۷ دوره می کنم." در ادامه این پیغام - که به وضوع یک پیام نظامی است - یک سری عدد و شماره صفحه مثل شماره ۶۹ در صفحه ۸۲۳ و صفحه ۹۵۷ شنیده می شد، اعداد و ارقامی که شباهت زیادی به کد دارند.

جالب اینجاست که این ایستگاه‌های اعداد هنوز فعال هستند با این مزیت که امروزه هر کس در هر جای دنیا می‌تواند پیام های این ایستگاه ها را بشنود، بدون آن‌که بداند برای چه کسی فرستاده می‌شوند. البته امکان تشخیص منبع فرستنده امواج وجود دارد. تلفن های همراه و اینترنت شاید سریعتر باشند اما احتمال لو رفتن به محض باز کردن پیام یا ایمیل دریافتی از یک آژانس اطلاعاتی وجود دارد.

بنابراین شاید این ایده که "وزوز‌کن" یکی از این ایستگاه‌هاست و سال‌ها بدون جلب توجه برای جاسوسان روس در سراسر دنیا پیام می‌فرستاده، ایده وسوسه‌انگیزی باشد. اما یک مشکل وجود دارد. این ایستگاه هیچوقت پیام‌هایی به شکل اعداد پخش نمی‌کند.

این مسأله البته اهمیت چندانی ندارد چون پدهای یک‌بار‌مصرف قابلیت ترجمه هر چیزی را دارند، از کلمات رمزی گرفته تا صحبت‌های نامفهوم. استاپلز می‌گوید:" اگر یک تماس تلفنی رمزگذاری شود شما احتمالا به جای پیام اصواتی نامفهوم می‌شنوید اما کسی که پیام برایش فرستاده می‌شود، آن را به شکل طبیعی دریافت می‌کند."

وقتی از طریق رادیو پیامی می‌فرستیم، ارتفاع یا فاصله امواج ارسالی را تغییر می‌دهیم. مثلا دو موج کوتاه پشت سر هم به معنای "X" است یا سه موج نزدیک به هم معنی "y" می‌دهد. وقتی یک سیگنال اطلاعاتی را حمل می‌کند به جای امواج منظم و با فواصل یکنواخت مثل ریزموج‌های اقیانوس، با امواجی شبیه به خطوط دندانه‌دار نوار قلبی روبرو هستیم.