دامنه نوسان قیمت سهام در بورس و تاثیر آن بر معاملات بازار
دامنه نوسان قیمت سهام ابزاری است که حد بالا و پایین معامله یک سهم را مشخص و نوسانات قیمت آن را کنترل می‌کند. تاثیر دامنه نوسان قیمت سهام در بورس را در کارگزاری سرمایه و دانش بخوانید.
دامنه نوسان قیمت سهام چیست ؟ این دامنه چه اهمیتی برای کاربران در بازار بورس دارد؟ در این مقاله با شما همراه هستیم تا یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مربوط به بازار یعنی دامنه نوسان بورس را با شما مرور کنیم. همان طور که می‌دانید معاملات در بازار بورس تهران با محدودیت نوسان در طول روز همراه است. اما بسیاری از کاربران اطلاعات کافی درباره این دامنه نوسان نداشته و به همین دلیل در هنگام شروع معاملات خود در بازار با چالش‌هایی روبرو می‌شوند.
در ادامه سری تا پیاز دامنه نوسان قیمت سهام را بررسی کرده و تأثیر آن بر معاملات را نیز ارزیابی خواهیم نمود.
دامنه نوسان قیمت سهام چیست
دامنه نوسان بورس چیست و آیا فقط مختص بازار بورس ایران است؟ قیمت هر سهم در بازار بورس ایران در طول هر روز کاری می‌تواند مقدار مشخصی از قیمت روز قبل جابه‌جا شود. به این معنی که امکان افزایش و یا کاهش قیمت یک سهم در یک روز بیشتر از این محدوده نوسان وجود نداشته و در صورت ارائه پیشنهادات قیمتی کمتر یا بیشتر از محدوده مجاز در نظر گرفته شده، عملاً امکان معامله برای کاربر وجود نخواهد داشت.
دامنه نوسان قیمت سهام تنها مختص بورس ایران نبوده و همه کشورهای بزرگ نیز از این مهم استفاده می‌کنند. با توجه به مزیت‌هایی که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت، این ابزار در بزرگترین بازارهای بورس جهانی نیز کاربرد دارد. البته مقدار این محدوده در هر بازار متفاوت است. برخی از کشورها 10 درصد از قیمت نهایی روز گذشته، در برخی کشورها 20 درصد و در ایران به صورت معمول 5 درصد تعیین شده و کاربرد دارد.
دامنه نوسان قیمت سهام در بورس چقدر است؟
اکنون درک کردید که دامنه نوسان قیمت سهام چیست و فقط مختص بازار بورس تهران هم نبوده و در همه کشورها از مزیت‌های آن استفاده می‌شود. اما دامنه نوسان قیمت سهام در بورس تهران چقدر است؟ دامنه نوسان بورس تهران در هر روز برای هر بازار متفاوت است.
دامنه نوسان سهام در بازار بورس تابلو اصلی و فرعی 5 درصد است. به این معنی که قیمت یک سهم در هر روز نسبت به قیمت روز قبل حداکثر می‌تواند 5 درصد افزایش یا 5 درصد کاهش پیدا کند.
دامنه نوسان قیمت حق تقدم سهام مثبت و منفی 10 درصد است.
دامنه نوسان قیمت در بازار اول و دوم فرابورس 5 درصد است.
در بازار پایه فرابورس نیز سهام در سه تابلو مختلف دسته‌بندی می‌شوند که دامنه نوسان قیمت هر یک از این تابلوها با هم متفاوت است.
دامنه نوسان قیمت سهام در تابلو زرد فرابورس مثبت و منفی 3 درصد است. در صورتی که در این سهم‌ها شاهد صفر خرید و یا فروش به مدت سه روز متوالی باشیم، دامنه نوسان به مثبت و منفی 5 درصد تغییر خواهد کرد.
دامنه نوسان قیمت سهام در تابلو نارنجی 2 درصد است و در صورت وجود صف خرید یا فروش به مدت سه روز متوالی در این سهم‌ها، دامنه نوسان آنها به 4 درصد تغییر پیدا خواهد کرد.
دامنه نوسان قیمت سهام در تابلو قرمز 1 درصد است و در صورت وجود صف خرید یا فروش به مدت سه روز متوالی در این سهم‌ها، دامنه نوسان آنها به 3 درصد تغییر خواهد یافت.
معیار تعیین دامنه نوسان قیمت سهام چیست
دقت داشته باشید که دامنه نوسان بورس بر اساس قیمت نهایی روز قبل تعیین می‌شود نه سایر قیمت‌ها. اگر به تابلو بورس نگاه کرده باشید در پایان هر روز قیمتهای مختلفی برای یک سهم اعلام می‌شود.
قیمت آغازین اولین قیمتی است که هر روز سهم مورد نظر اولین معامله را با آن شروع کرده است.
قیمت پایانی قیمت آخرین معامله صورت گرفته در آن سهم در انتهای روز است.
پایین‌ترین و بیشترین قیمت نیز قیمتهای حداقلی و حداکثری مربوط به یک سهم هستند.
در نهایت قیمت نهایی یک سهم از میانگین وزنی معاملات صورت گرفته در طول روز به دست می‌آید که معیار تعیین دامنه نوسان قیمت سهام در روز بعد خواهد بود.
در واقع صفر دامنه نوسان در هر روز کاری همان قیمت نهایی روز قبل است و 5 درصد کاهش یا افزایش از این قیمت محاسبه می‌شود.
تاریخچه و آینده دامنه نوسان قیمت سهام چیست
لازم به توضیح است که هر چند دامنه نوسان بورس در شرایط فعلی حداکثر 5 درصد است، اما این محدوده در طول تاریخچه بورس متفاوت بوده و ممکن است در آینده نیز دستخوش تغییراتی شود. سازمان بورس بر اساس شرایط موجود و پیشرفت بازار اقدام به ایجاد تغییر در این دامنه کرده است. دامنه‌ای که در سال‌های گذشته ابتدا 3 درصد بود و سپس به 5 درصد افزایش پیدا کرد. از این رو تغییر کردن آن در آینده نیز خیلی دور از ذهن نخواهد بود.
تأثیر دامنه نوسان قیمت سهام در بورس و معاملات چیست؟
با تعریف دامنه نوسان در بورس آشنا شدید و اکنون می‌دانید که دامنه نوسان قیمت سهام چیست . اما لازم است تا تأثیر دامنه نوسان بر معاملات کاربران را نیز بررسی کنیم. دقت کنید که تأثیر این دامنه ممکن است شرایط معاملات شما را با چالش‌هایی روبه‌رو سازد. از این رو دقت به این نکات اهمیت بسیار زیادی برای افراد فعال در بازار بورس دارد.
به عنوان اولین تأثیر باید در نظر بگیرید که امکان افت قیمت یک سهم در هر روز بیش از 5 درصد نسبت به قیمت نهایی روز قبل وجود ندارد.
هم چنین امکان افزایش قیمت سهم بیش از 5 درصد قیمت نهایی روز قبل وجود نخواهد داشت.
وقتی تقاضا برای یک سهم افزایش یافته و در نتیجه قیمت سهم رو به افزایش است، در نهایت این امر می‌تواند منجر به ایجاد صف خرید در سهم مورد نظر شده که ایجاد صف خرید دقیقاً به دلیل وجود همین دامنه نوسان بورس است.
هم چنین مفهوم صف فروش نیز به دلیل تعریف دامنه نوسان در بورس ایجاد شده است. وقتی عرضه یک سهم با فشار زیادی همراه شده و نهایت افت قیمت مجاز در طول یک روز برای آن رخ می‌دهد، شاهد ایجاد صف فروش در آن خواهیم بود.
حداکثر میزان افت یا افزایش سرمایه در طول روز با دامنه نوسان 5 درصد چقدر است؟
با تعریف دامنه نوسان بورس آشنا شدید. دقت داشته باشید که برخی از کاربران با این تعریف بر این تصور هستند که حداکثر میزان ممکن برای افت سرمایه یا افزایش سرمایه آنها در طول روز 5 درصد خواهد بود. این تصور اشتباه است.
فرض کنید که شما یک سهم در ابتدای یک روز کاری در صف خرید خریداری کرده باشید. در صورتی که قیمت سهم در انتهای روز به صف فروش برسد، سرمایه شما با 10 درصد افت قیمت و 1.5 درصد کارمزد همراه شده است. در واقع ممکن است شما در طول یک روز 11.5 درصد از سرمایه خود را از دست بدهید.
فرض کنید که شما در ابتدای یک روز سهمی را در صف فروش خریداری کرده باشید. اگر قیمت سهم در طول همان روز به صف خرید برسد، سرمایه شما با 10 درصد افزایش سرمایه و 1.5 درصد کارمزد همراه شده که در نهایت سود 8.5 درصدی را برای شما به دنبال خواهد داشت.
نحوه تعیین دامنه نوسان قیمت سهام در بورس بر اساس حجم مبنا
برای اینکه بهتر از قبل بدانید دامنه نوسان قیمت سهام چیست باید شما را با یک مفهوم دیگر در بازار به نام حجم مبنا آشنا کنیم. زیرا محاسبه دامنه نوسان قیمت برای هر روز به این اصطلاح نیز وابسته است.
حجم مبنا چیست؟
اگر به تابلو بورس برای هر سهم دقت کرده باشید، یکی از اطلاعات درج شده در تابلو برای هر سهم حجم مبنا است. حجم مبنا برای هر سهم بر اساس فاکتورهای مختلفی اعم از میزان کل سهام موجود برای آن سهم، درصد شناوری و مواردی از این دست تعیین می‌شود.
در اصطلاح بازار به حداقل حجمی که لازم است تا محدوده نوسان قیمت یک سهم به صورت کامل اعمال شود، حجم مبنا گفته می‌شود. در واقع برای اینکه قیمت یک سهم بتواند در نهایت به حداکثر دامنه نوسان چه در جهت منفی و چه در جهت مثبت برسد، حداقل باید به مقدار حجم مبنا معامله شده باشد.
برای درک هر چه بهتر این مفهوم، شما را با یک مثال ساده همراه می‌کنیم. فرض کنید که قیمت نهایی یک سهم در روز گذشته 1000 تومان بوده است. در شروع روز جاری این سهم در صف فروش باز شده و در تابلو با 5 درصد منفی روی عدد 950 تومان قرار گرفته و تا انتهای روز از صف فروش خارج نشود. در شرایط عادی و بدون وجود حجم مبنا، قیمت نهایی این سهم برای روز آتی همان 950 تومان خواهد بود. اما این مهم با وجود حجم مبنا شرایط دیگری خواهد داشت.
اگر حجم معاملات سهم در روز جاری حداقل به حجم مبنا برسد، قیمت نهایی آن 950 است. اما اگر حجم معاملات نتواند به حجم مبنا برسد، عملاً قیمت نهایی روز آتی مقداری کمتر و با یک تناسب بر اساس حجم مبنا و حجم معاملات تعیین خواهد شد.
مزیت‌های دامنه نوسان قیمت سهام چیست
تا به اینجای مقاله تشریح کردیم که دامنه نوسان قیمت سهام چیست و چگونه محاسبه می‌شود. اما این ابزار چه مزیت‌هایی برای کاربران به دنبال دارد؟
با وجود دامنه نوسان قیمت سهام، سهامداران بزرگ و افراد با سرمایه‌ای زیاد امکان ایجاد تغییرات خیلی زیاد و به دلخواه خود را در قیمت سهم نخواهند داشت و این میزان حداکثر به مقدار دامنه نوسان خواهد بود.
وجود واقعیت در بازارهای معاملاتی دامنه نوسان بورس باعث می‌شود تا در نهایت در انتهای روز قیمت واقعی سهم کشف شود. در صورت بروز اختلال در روند معاملات از سوی برخی از سهامداران و یا در زمان شروع عرضه یک سهم بعد از چند روز بسته بودن، از دامنه نوسان برای کشف قیمت آن استفاده می‌شود.
در شرایط بحرانی، دامنه نوسان از بروز تلاطم‌های شدید در هر سهم جلوگیری می‌کند.
کاهش ریسک معاملات برای کاربران هم از مزیت‌های وجود دامنه نوسان است تا آنها بیش از یک درصد مشخص در طول روز محتمل ضرر نشوند.
هم چنین با تعریف حجم مبنا باید درک کنید که ایجاد همین محدوده نوسان 5 درصدی در یک سهم نیز نیاز به سرمایه زیادی داشته و برای هر کسی با سرمایه کم امکان‌پذیر نخواهد بود. به این معنی که با یک معامله در صف فروش نمی‌توان قیمت نهایی سهم را به منفی 5 درصد کاهش داد و برای این منظور حداقل نیاز است تا به مقدار حجم مبنا در آن سهم معامله صورت پذیرد.
معایب دامنه نوسان قیمت سهام چیست
دامنه نوسان قیمت سهام در بورس معایبی را نیز با خود به همراه دارد که درک آنها نیز برای کاربران لازم است.
ایجاد صف فروش و صف خرید از اصلی‌ترین معایب این دامنه نوسان است.
عدم امکان سوددهی خیلی زیاد یک سهم در طول یک روز و یا چند روز را نیز می‌توان به این معایب اضافه نمود.
دامنه نوسان قیمت سهام همان طور که از کاهش قیمت قابل توجه یک سهم جلوگیری کرده و مانع از ضرر کردن زیاد کاربران در بازار در طول یک روز می‌شود، از افزایش قیمت بی رویه آن نیز جلوگیری می‌نماید.
استثنائات دامنه نوسان بورس چیست
اکنون به خوبی می‌دانید که دامنه نوسان چیست و چه کاربردی در بازار دارد. اما لازم به یادآوری است که دامنه نوسان قیمت سهام با استثنائاتی نیز روبرو است. در برخی از مواقع دامنه نوسان قیمت یک سهم تغییراتی به خود می‌بیند.
در صورت افشای اطلاعات با اهمیت از نوع الف، در روز باز شدن قیمت آن، هیچ محدوده‌ای برای آن تعیین نشده و قیمت سهم بدون دامنه نوسان قیمت سهام معامله خواهد شد.
در صورت برگزاری مجمع سالانه با هدف تقسیم سود یا تصویب صورت‌های مالی، در روز باز شدن، قیمت سهم بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت سهام باز خواهد شد.
در صورت توقف معاملات در یک نماد به دلیل افزایش سرمایه یک شرکت نیز قیمت آن در روز ابتدایی معاملات بدون محدودیت نوسان باز خواهد شد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
در این مطلب با تعریف دامنه نوسان در بورس آشنا شدیم. مفهوم دامنه نوسان قیمت سهام در بورس در اکثر کشورهای جهان برای جلوگیری از افت و خیز شدید قیمت در طول یک روز مخصوصاً در شرایط بحرانی و به وجود آمدن اخبار اقتصادی و سیاسی مختلف معنا پیدا می‌کند. در بازار بورس ایران نیز این مفهوم با همین استدلال مورد استفاده قرار گرفته و لازم است تا کاربران قبل از اینکه وارد معاملات واقعی در این بازار شوند، بدانند که دامنه نوسان قیمت سهام چیست و چه تأثیری روی معاملات آنها خواهد داشت.
معاملات CFD؛ پل ورود معامله‌گران به زمین بزرگان
منظور از معاملات CFD چیست و این معاملات چگونه انجام می‌شوند؟ تفاوت معاملات CFD با سایر معاملاتی که در بازار های مالی در جریان است چیست؟ چگونه معامله CFD انجام دهیم؟ استفاده از اهرم و مارجین چه تاثیراتی بر معاملات CFD می‌گذارد؟ به طور کلی نحوه انجام معاملات CFD تا حدی ، شبیه به معاملات فیوچرز است. در این نوع معاملات، معامله‌گران امکان کسب سود، چه از ریزش و چه از رشد قیمت را دارند. در ادامه این مقاله مفهوم معاملات CFD را بیان می‌کنیم و به پاسخ سوالات فوق می‌پردازیم.
↵ مفهوم معاملات CFD
بسیاری از معامله‌گران فعال در بازار های مالی در سراسر دنیا، دوست دارند سهام شرکت های بزرگ و معتبر و یا ارزهای ارزشمند و گران قیمت را معامله کنند و از خرید و فروش آن ها سود کسب کنند. بر اساس سیستم سنتی دنیای معامله‌گری، اگر کسی برای مثال قصد خرید یک تعداد مشخصی از سهام شرکت اپل را داشته باشد ، باید بهای آن را کامل بپردازد و تبدیل به یکی از سهامداران حقوقی یا حقیقی شرکت اپل شود. انجام این کار برای بسیاری از افراد مقدور نیست. ممکن است شخصی به بازار های جهانی دسترسی نداشته باشد. و یا ممکن است سرمایه کافی برای خرید سهام یک شرکت بزرگ را نداشته باشد.
در این مرحله، امکان انجام معاملات CFD به کمک معامله‌گران می‌آید. بر اساس شرایط ویژه‌ای که به لطف وجود انجام این معاملات برای معامله‌گران فراهم شده، خریداران و فروشندگان سهام ها و ارزهای مختلف می‌توانند بر روی رشد و ریزش یک سهم یا ارز خاص، معامله‌ای منعقد کنند. بر اساس تحلیل خود، اگر پیش بینی درستی کرده باشند، سود کسب کنند. در این حالت معامله‌گران صاحب واقعی سهام و ارز مورد نظر نیستند. فقط از نوسانات ارزش ، دارایی مورد نظر، کسب سود می‌کنند یا متحمل زیان می‌شوند.
کلمه CFD مخفف عبارت Contract For Difference است. معدل آن در فارسی برابر است با قرارداد مابه التفاوت. به عبارتی بر اساس این نوع از قراردادها، معامله‌گر بدون اینکه ارزش واقعی و کامل یک دارایی را پرداخت کند. می‌تواند با پرداخت مبلغ مشخصی، معاملات خرید (Long) یا فروش (Short) باز کند. از افت و خیز ارزش دارایی مورد نظر، نوسان‌گیری کند. سهام، ارز یا هر دارایی را که این نوع معامله روی آن انجام شود را به عنوان دارایی پایه می‌شناسیم.
↵ تفاوت معاملات CFD با سایر معاملات
⇐ تفاوت معاملات CFD با معاملات اسپات (Spot)
یکی از مهم‌ترین تفاوت های معاملات CFD با معاملات اسپات، دو طرفه و یک طرفه بودن آنهاست. در معاملات CFD با توجه به نوع پوزیشن معاملاتی که معامله‌گر آن را باز می‌کند، می‌تواند از رشد و ریزش قیمت سود کند. یعنی اگر پیش بینی کند که قیمت رشد می‌کند، وارد پوزیشن خرید می‌شود. در ادامه اگر قیمت رشد کند، سود و اگر قیمت ریزش کند ، ضرر می‌کند. در حالتی واقعیت در بازارهای معاملاتی که پیش بینی کند روند قیمتی حالت نزولی پیدا خواهد کرد، با ریزش قیمت سود و با رشد قیمت ضرر می‌کند. اما در معاملات اسپات، معامله‌گران فقط می‌توانند از رشد قیمت سود کسب کنند.
⇐ تفاوت معاملات CFD با معاملات آتی یا فیوچرز (Futures)
معاملات CFD و معاملات آتی از لحاظ دو طرفه بودن مشابه یکدیگرند. تفاوت این معاملات در مدت زمان آنهاست. در معاملات فیوچرز، خریدار و فروشنده بر سر یک تاریخ مشخص توافق می‌کنند، که در آن تاریخ معامله فسخ شود. ولی در معاملات CFD، هر طرف قرارداد می‌تواند بدون استرس و محدودیت تا هر زمان که بخواهد معامله را باز نگه دارد و هر زمان که بخواهد پوزیشن معاملاتی خود را ببندد. در صورت تحلیل درست و محقق شده، سود خود را دریافت کند.
↵ چگونه معامله CFD انجام دهیم؟
برای انجام معاملات CFD باید در یک کارگزاری یا صرافی که امکان انجام این معاملات را برای کاربران خود فراهم می‌کند ، حساب باز کنید. به وسیله این حساب کاربری شما می‌توانید ارزش دارایی های پایه مختلف در بازارهای مالی‌ای که مجوز انجام معاملات CFD را بر روی دارایی های موجود در خود صادر کردند ، را خرید و فروش کنید. نکته حائز اهمیت درباره این موضوع این است که برخی از بازارها به علت امکان کسب سود های زیاد به وسیله نوسان گیری با اهرم های ضریب بالا ، مجوز انجام این معاملات را صادر نمی‌کنند.
↵ اهرم و مارجین در معاملات CFD
به وسیله اهرم (Leverage) ارزش سرمایه معامله‌گر چندین برابر می‌شود. معامله‌گر می‌تواند با ارزش بیشتر از ارزش واقعی سرمایه خود، اقدام به انجام خرید و فروش کند. به وسیله اهرم، حاشیه سود و زیان معامله نیز چندین برابر می‌شود. به همین دلیل از اهرم ها در بازار های مالی به عنوان شمشیر دو لبه، یاد می‌شود. زیرا می‌تواند به آسانی، سود زیادی نصیب معامله‌گران کند. در عین حال می‌تواند تمام سرمایه آنها را نیز نابود کند.
مفهوم مارجین در معاملات CFD تا حد زیادی مشابه همان اهرم است. به طور کلی مارجین در این معاملات عبارت است از مقدار سرمایه مورد نیاز برای باز کردن و باز نگه داشتن یه معامله اهرم دار.
↵ سخن پایانی
معاملات CFD پنجره جدیدی برای معامله‌گرانی که سرمایه کافی برای خرید و فروش سهام شرگت های بزرگی مانند گوگل ، اپل و … و یا رمز ارزهای گران قیمتی مانند بیت‌کوین را ندارد، باز کرده است. در این نوع معاملات، خریداران و فروشندگان ارزش واقعی دارایی را پرداخت نمی‌کنند. در اصل بر سر نوسانات ارزش آن معامله می‌کنند. معاملات CFD از حیث دو طرفه و یک طرفه بودن با معاملات اسپات و از حیث زمان بندی با معاملات آتی یا فیوچرز تفاوت هایی دارند. در متن مقاله، چگونگی انجام اینگونه معاملات و رابطه اهرم های معاملاتی با آن را بیان کردیم.
سرمایه‌گذاران و معامله‌گران با تجربه و فعال در بازار ارزهای دیجیتال، در آکادمی آینده گرد هم آمدند تا برگزاری دوره های آموزش ارزهای دیجیتال در مشهد (به صورت حضوری) و سایر شهرها (به صورت غیر حضوری) ، گام موثری در راستای کمک برای رسیدن دانش آموختگان خود به شرایط مالی خوب بردارند. برای دریافت مشاوره رایگان و اطلاع از جزئیات و سرفصل های دوره های آموزشی این مجموعه، می‌توانید اطلاعات خود را برای ما ارسال کنید.
آربیتراژ چیست | بررسی فرصتهای آربیتراژی در بازارهای مالی مختلف
آربیتراژ چیست؟ یکی از مفاهیم مهم علم اقتصاد آربیتراژ است که می‌توان آن را کسب سود از اختلاف قیمت یک دارایی بین دو یا چند بازار تعریف کرد. در واقع می‌توان مفهوم آربیتراژ را از عدم وجود تعادل قیمت در بازارهای مختلف استنباط کرد. به بیان دیگر، هنگامی که دارایی پایه مانند کالا یا واقعیت در بازارهای معاملاتی ارز و سهام در بازارهای مختلف دارای ارزش یکسان نباشد، آربیتراژگران با خرید دارایی در بازاری که قیمت کمتری دارد و فروش سریع آن در بازارهایی با قیمت بالاتر، از سطوح مختلف قیمت سود کسب می‌کنند. از آنجا که در صورت امکان فروش دارایی در حداقل زمان ممکن فراهم باشد، ریسک این روش بسیار ناچیز خواهد بود و در عمل می‌توان آن را نوعی سرمایه گذاری بدون ریسک تلقی کرد.
در مفهوم آربیتراژ شرایط باید برای خرید و فروش فراهم بوده و محصولات نیازی به معرفی یا بازاریابی نداشته باشد؛ بنابراین، صادرات کالا آربیتراژ محسوب نمی‌شود. به طور کلی ماهیت آربیتراژ بر مبنای بازده مثبت قطعی است و اگر یک دارایی در بازارهای مختلف ارزش یکسانی داشته باشد، تعادل آربیتراژی برقرار خواهد شد.
فهرست عناوین مقاله
شکل‌گیری فرصتهای آربیتراژی
فرصتهای آربیتراژی بر مبنای بعد مکان یا زمان به وجود می‌آید. فرصت آربیتراژی برمبنای بعد مکان در دو موقعیت جغرافیایی مختلف خواهد بود که در آن یک دارایی خاص در دو بازار ارزش ناهمسانی داشته باشند. شرط موفقیت در این شیوه، امکان خرید و فروش همزمان یا حداکثر با تفاوت زمانی کوتاه است. اما آربیتراژ بر مبنای بعد زمان، از اختلاف ارزش دارایی به دلیل تفاوت در زمان تحویل آن ناشی می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به اختلاف قیمت در بازار نقد و بازار آتی اشاره کرد.
معاملات آربیتراژی به طور عمده بر اساس بعد زمانی انجام می‌شود و به همین دلیل بازار آتی در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت زیادی دارند. مفهوم آربیتراژ را می‌توان دلیل و انگیزه فعالیت بسیاری از سفته‌بازان و به نوعی محرک بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری دانست.
آربیتراژ یک کالا در دو بازار
می‌خواهیم مفهوم آربیتراژ یک کالا در دو بازار را با یک مثال بیان کنیم. فرض کنید خرده‌فروشی والمارت دی‌وی‌دی اصلیِ بازی ارباب حلقه‌ها را به ارزش ۴۰ دلار می‌فروشد؛ اما شخصی می‌داند که نسخه‌های آخر این دی‌وی‌دی در سایت eBay حدود ۵۵ تا ۱۰۰ دلار به فروش رفته است. پس این ایده وجود دارد که شخص چند دی‌وی‌دی از والمارت خریداری کرده و آنها را با سود 15 تا 60 دلاری در eBay بفروشد. اما این فرد قطعا نمی‌تواند این روش را برای طولانی مدت ادامه دهد، زیرا احتمالا یکی از حالات زیر رخ خواهد داد:
- دی‌وی‌دی‌های اصلی والمارت به پایان می‌رسد.
- والمارت قیمت دی‌وی‌دی‌ها را بالا می‌برد، زیرا استقبال از این محصول افزایش یافته است.
- قیمت دی‌وی‌دی‌ها در eBay کاهش می‌یابد زیرا عرضه‌ی آنها در سایت eBay افزایش داشته است.
این آربیتراژ در چنین بازارهایی بسیار رایج است و فروشندگان در بازارهای اجناس دست‌دوم و حراجی‌ها، اشیاء باارزشی را خریداری می‌کنند که فروشنده آنها را با قیمت پایین می‌فروشد. اما این کار نیز هزینه‌هایی را به خریدار تحمیل می‌کند؛ از جمله زمان پیدا کردن اجناس با قیمتی کمتر از ارزش واقعی، تحقیق در مورد قیمتهای رقابتی بازار و پذیرش ریسک کاهش قیمت اجناس پس از خرید.
آربیتراژ چند کالا در یک بازار
در نوع دوم معاملات که در مفهوم آربیتراژ وجود دارد، اشخاص چند کالا را در یک بازار خرید و فروش می‌کنند و اغلب این نوع آربیتراژ ( Arbitrage ) شامل مبادلات ارزی است. این مورد را نیز با یک مثال توضیح می‌دهیم. فرض کنید سرمایه‌گذاری ۵ دینار الجزایر را با ۱۰ لِوای بلغاری مبادله می‌کند. سپس سرمایه‌گذار می‌تواند ۱۰ لوای بلغاری را مجددا به دینار الجزایر تبدیل کند؛ به صورتی که با پرداخت ۱۰ لوا، ۶ دینار دریافت کند و در نتیجه یک دینار بیشتر از تعداد اولیه خواهد داشت.
نتیجه این نوع آربیتراژ به طور کلی به اقتصاد محلیِ مکان مبادله ضرر وارد خواهد کرد زیرا بین تعداد دینارها و لواهای مبادله‌شده تناسب وجود ندارد. در صورتی که با چند ارز در بازار رو به رو باشیم، این آربیتراژ پیچیده‌تر خواهد بود.
آربیتراژ در بازار نقدی
در این بخش از مفهوم آربیتراژ به انواع بازارهای نقدی می‌پردازیم و مفهوم آربیتراژ را در هر یک بررسی کرده و نحوه معاملات آن را بیان می‌کنیم. البته امروزه فرصتهای معاملاتی که در مفهوم آربیتراژ قرار گیرند در بازارهای نقدی بسیار کم است و دلیل آن تولید گسترده در سراسر جهان، حذف واسطه‌ها و تجارت الکترونیک است که بازار را به شرایط تعادل می‌رساند.
بازار جهانی سهام
امروزه سهام شرکت‌های چند ملیتی و بین‌المللی در بورس‌های جهانی عرضه می‌شود. این بازارها بهم متصل و فعالیت آنها یکپارچه است. گاهی ممکن است در زمان کوتاهی قیمت یک سهم در بازارهای مختلف یکسان نباشد و فرصتی برای آربیتراژ ایجاد شود. از آنجا که سرمایه‌گذاران پیوسته بازارهای جهانی را رصد می‌کنند و با وجود ربات‌های معامله‌گر و حجم بالای سفارشات، این فاصله در ارزش سهام‌ها از بین می‌روند و بازار به تعادل می‌رسد.
بازار غیررسمی ارز ایران
یکی از بسترهایی که معاملات در آن مطابق مفهوم آربیتراژ انجام می‌شود، بازارهای غیر رسمی است؛ اختلاف قیمت ارز دولتی در ایران و بازار آزاد آن سبب شده که آربیتراژگران که می‌توان آنها را دلالان ارزی نامید، ارز سهمیه‌ای دولتی را خریداری کرده و در بازار آزاد بفروشند. علاوه بر این تفاوت نرخ ارز در بازارهای منطقه‌ای و بازارهای کشورهای همسایه فرصت دیگری برای این افراد است تا در معامله‌ای بدون ریسک، سود هنگفتی بدست بیاورند. البته چنین معاملاتی موجب خروج ارز و آسیب به نظام اقتصادی کشور می‌شود پیگرد قانونی دارد.
آربیتراژ در بازار آتی
بخش عمده‌ای از معاملات که در مفهوم Arbitrage انجام می‌شود به بازار آتی تعلق دارد. این مدل آربیتراژ ناشی از اختلاف قیمت در بازار نقد و بازار آتی است. این فرآیند به این صورت است که قیمت سهام یا کالا به عنوان دارایی سرمایه‌دار در بازار آتی نسبت به قیمت آن در بازار نقد بیشتر خواهد بود؛ فاصله قیمت در این آربیتراژ موجب شده که حاشیه سود مناسبی برای سرمایه‌داران ایجاد شود که مصداق بارزی از مفهوم آربیتراژ است.
در این بازار آربیتراژگران دارایی خود را در بازار نقد خریداری می‌کنند و معادل آن قراردادی در بازار آتی منعقد می‌کنند. اختلاف قیمت در هنگام خرید و فروش این دارایی، سود ناخالص سرمایه‌گذار خواهد بود.
آربیتراژ در بازار جهانی ارز فارکس
در بازار فارکس ، حجم بالایی از تراکنش‌ها و ابزارهای معاملاتی بسیاری وجود دارد که در مفهوم آربیتراژ صدق می‌کند؛ از طرفی تعداد زیاد معامله‌گران و سرعت بالای اجرای سفارشات موجب شده که این فرصت‌ها فورا پوشش داده شود. در بازار ارز جهانی می‌توان سه روش عمده را در مفهوم آربیتراژ بررسی کرد:
آربیتراژ جفت ارزی
آربیتراژ جفت ارزی که به معنی سودآوری از قیمتهای متفاوت یک جفت ارز در دو کارگزاری یا صرافی است.
آربیتراژ سود تضمین شده
آربیتراژ سود تضمین شده که در آن معامله‌گر در مرحله اول نرخ سود کشورها و مناطق اقتصادی مختلف را بررسی می‌کند. سپس دارایی خود را به ارز کشوری که بیشترین نرخ سود را دارد تبدیل کرده و در سیستم بانکی آن کشور سرمایه‌گذاری می‌کند. معامله‌گر به طور همزمان، یک قرارداد آتی جهت تضمین نرخ تبدیل ارز منعقد می‌کند تا بعد از اتمام دوره سرمایه‌گذاری، بتواند از نرخ تبدیل اولیه خود استفاده کند.
آربیتراژ مثلثی
آربیتراژ مثلثی هنگامی استفاده می‌شود که برای سه نرخ ارزی، قیمتهای مختلفی وجود داشته باشد. معامله‌گران از طریق یک فرآیند معاملاتی سریع، سه جفت ارز مختلف را به یکدیگر تبدیل کرده و در نهایت به دارایی اولیه خود بازمی‌گردند.
مزایا آربیتراژ
مفهوم آربیتراژ یک استراتژی در امور مالی در اختیار افراد قرار می‌دهد که با بهره گیری از آن می‌توانند از تفاوت قیمت دو بازار، سود کم ریسکی بدست آوردند. در زیر برخی از مزایا و معایب آربیتراژ آورده شده است:
- بزرگترین مزیت آربیتراژ، صفر بودن ریسک آن است. بنا بر آنچه که در مفهوم آربیتراژ آمده است، این معاملات در بدترین حالت سود ندارد و سرمایه اولیه برای سرمایه‌گذار باقی می‌ماند.
- آربیتراژ کمک می‌کند تا قیمت اوراق بهادار در بازار تقریبا ثابت باقی بماند و بنابراین به قیمت بهتر دارایی کمک می‌کند. همچنین اختلاف قیمت اوراق بهادار در بازارهای مختلف را پایان می‌دهد.
- آربیتراژ به کارآیی بیشتر بازارهای مالی کمک می‌کند، زیرا اگر آربیتراژ وجود نداشت، سهام با قیمتهای مختلف در بازارهای مختلف خرید و فروش می‌شد و با حدس و گمان توسط تعداد کمی از افراد، اعتماد سرمایه گذاران واقعی به بازار سهام آسیب می‌دید.
معایب آربیتراژ
- بسیاری از افراد فقط جنبه قیمت را در نظر می‌گیرند و هزینه‌های معاملات و مالیات مربوط به خرید و فروش دارایی را نادیده می‌گیرند که به نوبه خود منجر به تخمین اشتباه سود می‌شود و اگر اختلاف قیمت زیاد نباشد، می‌تواند منجر به ضرر شود.
- در زندگی واقعی فرصتهای آربیتراژ زیادی وجود ندارد. اگر فرصتی برای سودآوری در چنین شرایطی وجود داشته باشد، باید سریعترین فناوری را در اختیار داشت تا بتوانید به سرعت موقعیت خود را بدست آورید. برای انجام چنین معامله‌هایی که در اختیار افراد کمی قرار دارد، باید تخصص کافی داشته باشید.
- برای انجام آربیتراژ و سودآوری بالای آن سرمایه زیادی مورد نیاز است و با سرمایه اندک نمی‌توان به سود مورد نظر رسید.
تعادل آربیتراژی
همان طور که بیان شد، آربیتراژ مجموعه‌ای از تراکنش‌های مالی است که در هیچ حالتی به زیان منتهی نخواهد شد. این معامله می‌تواند سودی در پی داشته باشد یا بدون سود انجام شود اما ضرری در کار نخواهد بود.
در مفهوم آربیتراژ عبارت دیگری به نام تعادل آربیتراژی وجود دارد. اگر در بازارهای مختلف، تفاوت قیمت وجود نداشته باشد، تعادل آربیتراژی رخ خواهد داد. در حالت تعادل آربیتراژی، افراد نمی‌توانند فقط با معاملات سریع و با استفاده از تفاوت قیمتهای موجود سود به دست آورند.
تعادل آربیتراژی، یک حالت ایده‌آل در اقتصاد است. البته در بسترهای مختلف، آربیتراژ به مرور به حالت تعادلی خواهد رسید. هنگامی که یک محصول در یک بازار ارزان‌تر از بازار دیگر باشد، تقاضا برای خرید از بازار ارزان‌تر بیشتر می‌شود؛ هر چه تقاضا برای این محصول بیشتر باشد، قیمت نیز افزایش خواهد داشت. در نتیجه فرصتهای آربیتراژی کوتاه هستند و بسیار سریع از دست می‌روند.
اجتناب از آربیتراژ در جهت ثبات بازار
فرصتهای آربیتراژی در همه جا و در زمینه‌های مختلف، از بازار سهام و بور س گرفته تا فروشگاه‌های دست دومی، وجود دارد. اما هزینه‌های پنهان فرصتهای آربیتراژ و تعداد بالای افرادی که به دنبال این فرصت‌ها هستند، این معاملات را دشوار کرده است. سودهای آربیتراژی اغلب عمر کوتاهی دارند، زیرا معامله دارایی‌ها نرخ آنها را طوری تغییر می‌دهد که بازار در فرصت کوتاهی به تعادل می‌رسد.
فرصتهای آربیتراژی بر اقتصاد تاثیر مستقیم دارد و با ایجاد هزینه برای محصولات، باعث بی‌ثباتی بازار خواهد شد. بنابراین باید در برابر تمایل خود برای رسیدن به سود سریع در معاملات مقاومت کنیم.
آربیتراژ در ایران
با بروز اختلاف قیمت در دو یا چند بازار، آربیتراژگران وارد بازارهای معاملاتی می‌شوند و در مدت کوتاهی تعادل بین عرضه و تقاضا برقرار می‌شود. هرچه بازار کارامدتر باشد، تعادل سریع‌تر ایجاد می‌شود و فرصت آربیتراژ کوتاه‌تر خواهد بود.
در واقع این فرصت‌ها و تعادل پس از آن، محرکی برای پویایی اقتصاد تلقی می‌شود. کشورهایی که در آنها ساختار اقتصادی مناسب و بازارهای کارا وجود نداشته باشد، فرصتهای آربیتراژ و مدت آنها بیشتر خواهد بود.
با افزایش تعداد فرصتهای آربیتراژی و پایداری آنها، انگیزه سرمایه‌گذاران برای فعالیت‌های مولد اقتصادی کمتر خواهد بود. چنین وضعیتی در حال حاضر در ایران وجود دارد و عدم تعادل در بازار، توسعه و رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است.
سخن پایانی
در این مطلب، به سوال آربیتراژ چیست پاسخ دادیم و فرصتهای آربیتراژی را در بازارهای مختلف را همراه با شما بررسی کردیم. این فرصت‌ها اغلب باعث پویایی اقتصاد کشورها می‌شود اما در کشورهایی که وضعیت اقتصادی نامناسبی وجود دارد، همین فرصت‌ها با کاهش تمایل افراد برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های مولد، رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهند داد. همه افراد در بازارهای مختلف تمایل دارند هزینه‌ها را کاهش و سود خود را افزایش دهند. در نتیجه رقابت بسیار فشرده خواهد شد. به همین دلیل، در بیشتر مواردی که فرصتی برای آربیتراژ و سود مطمئن در کوتاه مدت وجود دارد، تنها کارشناسان حرفه‌ای و مجرب و نیز افرادی که ابزارهای قدرتمندی در اختیار دارند می‌توانند از این فرصتهای ویژه بهره ببرند.
دامنه نوسان قیمت سهام در بورس و تاثیر آن بر معاملات بازار
دامنه نوسان قیمت سهام ابزاری است که حد بالا و پایین معامله یک سهم را مشخص و نوسانات قیمت آن را کنترل می‌کند. تاثیر دامنه نوسان قیمت سهام در بورس را در کارگزاری سرمایه و دانش بخوانید.
دامنه نوسان قیمت سهام چیست ؟ این دامنه چه اهمیتی برای کاربران در بازار بورس دارد؟ در این مقاله با شما همراه هستیم تا یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مربوط به بازار یعنی دامنه نوسان بورس را با شما مرور کنیم. همان طور که می‌دانید معاملات در بازار بورس تهران با محدودیت نوسان در طول روز همراه است. اما بسیاری از کاربران اطلاعات کافی درباره این دامنه نوسان نداشته و به همین دلیل در هنگام شروع معاملات خود در بازار با چالش‌هایی روبرو می‌شوند.
در ادامه سری تا پیاز دامنه نوسان قیمت سهام را بررسی کرده و تأثیر آن بر معاملات را نیز ارزیابی خواهیم نمود.
دامنه نوسان قیمت سهام چیست
دامنه نوسان بورس چیست و آیا فقط مختص بازار بورس ایران است؟ قیمت هر سهم در بازار بورس ایران در طول هر روز کاری می‌تواند مقدار مشخصی از قیمت روز قبل جابه‌جا شود. به این معنی که امکان افزایش و یا کاهش قیمت یک سهم در یک روز بیشتر از این محدوده نوسان وجود نداشته و در صورت ارائه پیشنهادات قیمتی کمتر یا بیشتر از محدوده مجاز در نظر گرفته شده، عملاً امکان معامله برای کاربر وجود نخواهد داشت.
دامنه نوسان قیمت سهام تنها مختص بورس ایران نبوده و همه کشورهای بزرگ نیز از این مهم استفاده می‌کنند. با توجه به مزیت‌هایی که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت، این ابزار در بزرگترین بازارهای بورس جهانی نیز کاربرد دارد. البته مقدار این محدوده در هر بازار متفاوت است. برخی از کشورها 10 درصد از قیمت نهایی روز گذشته، در برخی کشورها 20 درصد و در ایران به صورت معمول 5 درصد تعیین شده و کاربرد دارد.
دامنه نوسان قیمت سهام در بورس چقدر است؟
اکنون درک کردید که دامنه نوسان قیمت سهام چیست و فقط مختص بازار بورس تهران هم نبوده و در همه کشورها از مزیت‌های آن استفاده می‌شود. اما دامنه نوسان قیمت سهام در بورس تهران چقدر است؟ دامنه نوسان بورس تهران در هر روز برای هر بازار متفاوت است.
دامنه نوسان سهام در بازار بورس تابلو اصلی و فرعی 5 درصد است. به این معنی که قیمت یک سهم در هر روز نسبت به قیمت روز قبل حداکثر می‌تواند 5 درصد افزایش یا 5 درصد کاهش پیدا کند.
دامنه نوسان قیمت حق تقدم سهام مثبت و منفی 10 درصد است.
دامنه نوسان قیمت در بازار اول و دوم فرابورس 5 درصد است.
در بازار پایه فرابورس نیز سهام در سه تابلو مختلف دسته‌بندی می‌شوند که دامنه نوسان قیمت هر یک از این تابلوها با هم متفاوت است.
دامنه نوسان قیمت سهام در تابلو زرد فرابورس مثبت و منفی 3 درصد واقعیت در بازارهای معاملاتی است. در صورتی که در این سهم‌ها شاهد صفر خرید و یا فروش به مدت سه روز متوالی باشیم، دامنه نوسان به مثبت و منفی 5 درصد تغییر خواهد کرد.
دامنه نوسان قیمت سهام در تابلو نارنجی 2 درصد است و در صورت وجود صف خرید یا فروش به مدت سه روز متوالی در این سهم‌ها، دامنه نوسان آنها به 4 درصد تغییر پیدا خواهد کرد.
دامنه نوسان قیمت سهام در تابلو قرمز 1 درصد است و در صورت وجود صف خرید یا فروش به مدت سه روز متوالی در این سهم‌ها، دامنه نوسان آنها به 3 درصد تغییر خواهد یافت.
معیار تعیین دامنه نوسان قیمت سهام چیست
دقت داشته باشید که دامنه نوسان بورس بر اساس قیمت نهایی روز قبل تعیین می‌شود نه سایر قیمت‌ها. اگر به تابلو بورس نگاه کرده باشید در پایان هر روز قیمتهای مختلفی برای یک سهم اعلام می‌شود.
قیمت آغازین اولین قیمتی است که هر روز سهم مورد نظر اولین معامله را با آن شروع کرده است.
قیمت پایانی قیمت آخرین معامله صورت گرفته در آن سهم در انتهای روز است.
پایین‌ترین و بیشترین قیمت نیز قیمتهای حداقلی و حداکثری مربوط به یک سهم هستند.
در نهایت قیمت نهایی یک سهم از میانگین وزنی معاملات صورت گرفته در طول روز به دست می‌آید که معیار تعیین دامنه نوسان قیمت سهام در روز بعد خواهد بود.
در واقع صفر دامنه نوسان در هر روز کاری همان قیمت نهایی روز قبل است و 5 درصد کاهش یا افزایش از این قیمت محاسبه می‌شود.
تاریخچه و آینده دامنه نوسان قیمت سهام چیست
لازم به توضیح است که هر چند دامنه نوسان بورس در شرایط فعلی حداکثر 5 درصد است، اما این محدوده در طول تاریخچه بورس متفاوت بوده و ممکن است در آینده نیز دستخوش تغییراتی شود. سازمان بورس بر اساس شرایط موجود و پیشرفت بازار اقدام به ایجاد تغییر در این دامنه کرده است. دامنه‌ای که در سال‌های گذشته ابتدا 3 درصد بود و سپس به 5 درصد افزایش پیدا کرد. از این رو تغییر کردن آن در آینده نیز خیلی دور از ذهن نخواهد بود.
تأثیر دامنه نوسان قیمت سهام در بورس و معاملات چیست؟
با تعریف دامنه نوسان در بورس آشنا شدید و اکنون می‌دانید که دامنه نوسان قیمت سهام چیست . اما لازم است تا تأثیر دامنه نوسان بر معاملات کاربران را نیز بررسی کنیم. دقت کنید که تأثیر این دامنه ممکن است شرایط معاملات شما را با چالش‌هایی روبه‌رو سازد. از این رو دقت به این نکات اهمیت بسیار زیادی برای افراد فعال در بازار بورس دارد.
به عنوان اولین تأثیر باید در نظر بگیرید که امکان افت قیمت یک سهم در هر روز بیش از 5 درصد نسبت به قیمت نهایی روز قبل وجود ندارد.
هم چنین امکان افزایش قیمت سهم بیش از 5 درصد قیمت نهایی روز قبل وجود نخواهد داشت.
وقتی تقاضا برای یک سهم افزایش یافته و در نتیجه قیمت سهم رو به افزایش است، در نهایت این امر می‌تواند منجر به ایجاد صف خرید در سهم مورد نظر شده که ایجاد صف خرید دقیقاً به دلیل وجود همین دامنه نوسان بورس است.
هم چنین مفهوم صف فروش نیز به دلیل تعریف دامنه نوسان در بورس ایجاد شده است. وقتی عرضه یک سهم با فشار زیادی همراه شده و نهایت افت قیمت مجاز در طول یک روز برای آن رخ می‌دهد، شاهد ایجاد صف فروش در آن خواهیم بود.
حداکثر میزان افت یا افزایش سرمایه در طول روز با دامنه نوسان 5 درصد چقدر است؟
با تعریف دامنه نوسان بورس آشنا شدید. دقت داشته باشید که برخی از کاربران با این تعریف بر این تصور هستند که حداکثر میزان ممکن برای افت سرمایه یا افزایش سرمایه آنها در طول روز 5 درصد خواهد بود. این تصور اشتباه است.
فرض کنید که شما یک سهم در ابتدای یک روز کاری در صف خرید خریداری کرده باشید. در صورتی که قیمت سهم در انتهای روز به صف فروش برسد، سرمایه شما با 10 درصد افت قیمت و 1.5 درصد کارمزد همراه شده است. در واقع ممکن است شما در طول یک روز 11.5 درصد از سرمایه خود را از دست بدهید.
فرض کنید که شما در ابتدای یک روز سهمی را در صف فروش خریداری کرده باشید. اگر قیمت سهم در طول همان روز به صف خرید برسد، سرمایه شما با 10 درصد افزایش سرمایه و 1.5 درصد کارمزد همراه شده که در نهایت سود 8.5 درصدی را برای شما به دنبال خواهد داشت.
نحوه تعیین دامنه نوسان قیمت سهام در بورس بر اساس حجم مبنا
برای اینکه بهتر از قبل بدانید دامنه نوسان قیمت سهام چیست باید شما را با یک مفهوم دیگر در بازار به نام حجم مبنا آشنا کنیم. زیرا محاسبه دامنه نوسان قیمت برای هر روز به این اصطلاح نیز وابسته است.
حجم مبنا چیست؟
اگر به تابلو بورس برای هر سهم دقت کرده باشید، یکی از اطلاعات درج شده در تابلو برای هر سهم حجم مبنا است. حجم مبنا برای هر سهم بر اساس فاکتورهای مختلفی اعم از میزان کل سهام موجود برای آن سهم، درصد شناوری و مواردی از این دست تعیین می‌شود.
در اصطلاح بازار به حداقل حجمی که لازم است تا محدوده نوسان قیمت یک سهم به صورت کامل اعمال شود، حجم مبنا گفته می‌شود. در واقع برای اینکه قیمت یک سهم بتواند در نهایت به حداکثر دامنه نوسان چه در جهت منفی و چه در جهت مثبت برسد، حداقل باید به مقدار حجم مبنا معامله شده باشد.
برای درک هر چه بهتر این مفهوم، شما را با یک مثال ساده همراه می‌کنیم. فرض کنید که قیمت نهایی یک سهم در روز گذشته 1000 تومان بوده است. در شروع روز جاری این سهم در صف فروش باز شده و در تابلو با 5 درصد منفی روی عدد 950 تومان قرار گرفته و تا انتهای روز از صف فروش خارج نشود. در شرایط عادی و بدون وجود حجم مبنا، قیمت نهایی این سهم برای روز آتی همان 950 تومان خواهد بود. اما این مهم با وجود حجم مبنا شرایط دیگری خواهد داشت.
اگر حجم معاملات سهم در روز جاری حداقل به حجم مبنا برسد، قیمت نهایی آن 950 است. اما اگر حجم معاملات نتواند به حجم مبنا برسد، عملاً قیمت نهایی روز آتی مقداری کمتر و با یک تناسب بر اساس حجم مبنا و حجم معاملات تعیین خواهد شد.
مزیت‌های دامنه نوسان قیمت سهام چیست
تا به اینجای مقاله تشریح کردیم که دامنه نوسان قیمت سهام چیست و چگونه محاسبه می‌شود. اما این ابزار چه مزیت‌هایی برای کاربران به دنبال دارد؟
با وجود دامنه نوسان قیمت سهام، سهامداران بزرگ و افراد با سرمایه‌ای زیاد امکان ایجاد تغییرات خیلی زیاد و به دلخواه خود را در قیمت سهم نخواهند داشت و این میزان حداکثر به مقدار دامنه نوسان خواهد بود.
وجود دامنه نوسان بورس باعث می‌شود تا در نهایت در انتهای روز قیمت واقعی سهم کشف شود. در صورت بروز اختلال در روند معاملات از سوی برخی از سهامداران و یا در زمان شروع عرضه یک سهم بعد از چند روز بسته بودن، از دامنه نوسان برای کشف قیمت آن استفاده می‌شود.
در شرایط بحرانی، دامنه نوسان از بروز تلاطم‌های شدید در هر سهم جلوگیری می‌کند.
کاهش ریسک معاملات برای کاربران هم از مزیت‌های وجود دامنه نوسان است تا آنها بیش از یک درصد مشخص در طول روز محتمل ضرر نشوند.
هم چنین با تعریف حجم مبنا باید درک کنید که ایجاد همین محدوده نوسان 5 درصدی در یک سهم نیز نیاز به سرمایه زیادی داشته و برای هر کسی با سرمایه کم امکان‌پذیر نخواهد بود. به این معنی که با یک معامله در صف فروش نمی‌توان قیمت نهایی سهم را به منفی 5 درصد کاهش داد و برای این منظور حداقل نیاز است تا به مقدار حجم مبنا در آن سهم معامله صورت پذیرد.
معایب دامنه نوسان قیمت سهام چیست
دامنه نوسان قیمت سهام در بورس معایبی را نیز با خود به همراه دارد که درک آنها نیز برای کاربران لازم است.
ایجاد صف فروش و صف خرید از اصلی‌ترین معایب این دامنه نوسان است.
عدم امکان سوددهی خیلی زیاد یک سهم در طول یک روز و یا چند روز را نیز می‌توان به این معایب اضافه نمود.
دامنه نوسان قیمت سهام همان طور که از کاهش قیمت قابل توجه یک سهم جلوگیری کرده و مانع از ضرر کردن زیاد کاربران در بازار در طول یک روز می‌شود، از افزایش قیمت بی رویه آن نیز جلوگیری می‌نماید.
استثنائات دامنه نوسان بورس چیست
اکنون به خوبی می‌دانید که دامنه نوسان چیست و چه کاربردی در بازار دارد. اما لازم به یادآوری است که دامنه نوسان قیمت سهام با استثنائاتی نیز روبرو است. در برخی از مواقع دامنه نوسان قیمت یک سهم تغییراتی به خود می‌بیند.
در صورت افشای اطلاعات با اهمیت از نوع الف، در واقعیت در بازارهای معاملاتی روز باز شدن قیمت آن، هیچ محدوده‌ای برای آن تعیین نشده و قیمت سهم بدون دامنه نوسان قیمت سهام معامله خواهد شد.
در صورت برگزاری مجمع سالانه با هدف تقسیم سود یا تصویب صورت‌های مالی، در روز باز شدن، قیمت سهم بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت سهام باز خواهد شد.
در صورت توقف معاملات در یک نماد به دلیل افزایش سرمایه یک شرکت نیز قیمت آن در روز ابتدایی معاملات بدون محدودیت نوسان باز خواهد شد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
در این مطلب با تعریف دامنه نوسان در بورس آشنا شدیم. مفهوم دامنه نوسان قیمت سهام در بورس در اکثر کشورهای جهان برای جلوگیری از افت و خیز شدید قیمت در طول یک روز مخصوصاً در شرایط بحرانی و به وجود آمدن اخبار اقتصادی و سیاسی مختلف معنا پیدا می‌کند. در بازار بورس ایران نیز این مفهوم با همین استدلال مورد استفاده قرار گرفته و لازم است تا کاربران قبل از واقعیت در بازارهای معاملاتی اینکه وارد معاملات واقعی در این بازار شوند، بدانند که دامنه نوسان قیمت سهام چیست و چه تأثیری روی معاملات آنها خواهد داشت.
بررسی تاثیر حذف حجم مبنا بر معاملات بورسی
یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به حذف حجم مبنا در بازارهای اول و دوم فرابورس اظهار کرد: حذف حجم مبنا بازار را واقعی می کند.
حسین کاظم زاده در گفت و گو با ایسنا، درمورد تصمیم اخیر فرابورس درباره حذف حجم مبنا در برخی نمادهای بازار اول و دوم گفت: هر تصمیمی که منجر به رفع محدودیت‌های بازار سرمایه شود اقدام خوبی برای توسعه بازار است. چنین تصمیم‌هایی واقعی شدن قیمت‌ها را در بازار سرمایه به دنبال دارد. با حذف حجم مبنا اصلاح قیمت و یا رشد قیمت سریع‌تر می‌شود و اثر خبرها در روند معاملات فرسایشی خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه فرابورس در تصمیمی اقدام به حذف حجم مبنا در برخی نمادها کرده است، گفت: به این ترتیب که مقرر شده درصورتی که سهم، در سه ماه گذشته دارای میانگین حجم معاملات بیش از دو برابر حجم مبنا باشد و یا مجموع حداقل تعهد معاملات روزانه بازارگردان‌های فعال در آن نماد، دو برابر حجم مبنا باشد، حجم مبنا حذف خواهد شد. همچنین نمادهایی که دارای صف خرید یا صف فروش در ۲۰ روز کاری متوالی در بازار پایه فرابورس باشند نیز با حذف حجم مبنا مواجه می شوند.
این کارشناس بازار سرمایه چنین تصمیم هایی را پیش زمینه و مقدمه حذف محدودیت‌های مهم در بازار سرمایه دانست و افزود: البته معمولا حذف محدودیت‌ها و تغییر شرایط در بازارها، طی کوتاه مدت ممکن است آثار منفی داشته باشد اما اگر مسئولان از تصمیم‌های خود عقب نشینی نکنند می‌تواند به روان شدن معاملات و افزایش نقدشوندگی بازار کمک کند.
بر اساس این گزارش، شرکت فرابورس ایران اخیرا در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران حجم مبنا در یکی از شرایط پیش رو حذف خواهد شد. نخست آنکه سهم، طی سه ماه گذشته دارای میانگین حجم معاملات بیش از دو برابر حجم مبنا باشد. دوم آنکه مجموع حداقل تعهد معاملات روزانه بازارگردان‌های فعال در آن نماد، دو برابر حجم مبنا باشد.
پس از بررسی‌های صورت گرفته توسط معاونت نظارت بر بازار فرابورس، حجم مبنا برای ۲۰ نماد معاملاتی از سه شنبه ۱۲ بهمن اعمال نخواهد شد.
دیدگاه شما