میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس

بازار پایه فرابورس مشمول تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام نیست

یک مقام مسئول گفت:طرح پیشنهادی به هیات مدیره سازمان بورس برای تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام مشمول نمادهای بازار پایه نمی شود.

به گزارش بیدار بورس، مدیر نظارت بر بورس‌ها در سازمان بورس با اشاره به آخرین جزئیات تغییر دامنه نوسان قیمت سهام گفت: مطابق با پیشنهادی که برای تغییر دامنه نوسان قیمت سهام به هیأت مدیره سازمان بورس پیشنهاد شد، به صورت متقارن تا سقف ۱۰ درصد به دامنه نوسان قیمت سهام افزوده شود بطوری که در پایان هر فصل به صورت تعدیل یک درصدی این تغییر مشاهده شود.

مهدی پارچینی با بیان اینکه تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام پس از تصویب در هیأت مدیره سازمان بورس قابل اجرا خواهد بود، افزود: امکان اعمال تغییر در این طرح پیشنهادی در جلسه هیأت مدیره سازمان بورس وجود دارد و بطوری که ممکن است مثلاً دامنه نوسان تا سقف هفت یا هشت درصد نیز تغییر کند.

به گفته وی، مطابق با طرح پیشنهادی برای تعدیل دامنه نوسان قیمت سهام تمام بازارها در بورس و فرابورس به استثنای بازار پایه و تمامی تابلوهای آن، مشمول این تغییرات خواهند شد.

دامنه نوسان قیمت در بازار بورس

بازار بورس اوراق بهادار ایران از نظر تعداد روزهای معاملاتی و همچنین میزان گردش مالی، یک بازار نسبتاً جوان و با عمق کم است. در چنین بازاری شایعات، اخبار و بی‌تجربگی اکثریت سرمایه‌گذاران باعث ناپایداری قیمتی در بازار می‌شود. به این دلیل قیمت سهام یک شرکت در بازار بورس اوراق بهادار در یک روز کاری دارای محدودیت هایی می‌باشد و برای هر سهم هر روز حداقل قیمت مجاز و حداکثر قیمت مجاز تعیین می‌گردد که به آن دامنه نوسان مجاز قیمت گفته می‌شود یا به عبارت دیگر به معنی قیمت مجاز برای معاملات سهام در طول روز است.

کلمات کلیدی:

دامنه نوسان قیمت سهام، قیمت پایانی، بازار بورس اوراق بهادار، بازار فرابورس ایران، بازار پایه.

:Keywords

Daily Trading Limit, Limit Up-Limit Down (LULD), Price Limits, Closing Price, TSE, IFB, UTP (Unlisted Trading Privileges).

دامنه نوسان قیمت

دامنه نوسان در بازار بورس ایران به دلیل کمبود آگاهی های مالی، آشفتگی‌های قیمت و حساسیت بازار به شایعات و هیجانات ایجاد شده تا از ضرر و زیان سهام داران خرد و افراد مبتدی و کم تجربه و همچنین ناپایداری در بازار جلوگیری شود. در حال حاضر محدودیت نوسان قیمت در بورس و فرابورس ایران حداکثر مثبت 5% و حداقل منفی 5% می‌باشد، برای سهام حق تقدم این دامنه 2 برابر است و از مثبت 10% تا منفی 10% نوسان می‌کند. این درصدها در بازار پایه فرابورس بسته به تابلو به مثبت و منفی 3% در بازار پایه زرد، مثبت و منفی 2% در بازار پایه نارنجی و مثبت و منفی 1% در بازار پایه قرمز تغییر می‌کنند.

این محدودیت مجاز قیمت (دامنه نوسان) باعث کاهش ریسک و جلوگیری از نوسان هیجانی قیمت در بازار می‌‌شود و برای سرمایه گذاران مبتدی و تازه کار در بورس مفید خواهد بود که در صورت کاهش قیمت دچار زیان های سنگینی نشوند.

البته استفاده از این سیستم یک مبادله دو طرفه است و در ازای افزایش امنیت مالی سرمایه‌گذار، اعمال محدودیت نوسان قیمت منجر به کاهش نقدینگی، تشکیل صف‌های خرید و فروش و حتی گره معاملاتی می‌شود و همچنین برای تحلیل‌گر تکنیکال، وجود گره‌های معاملاتی در نمودار قیمت باعث پیچیدگی و سختی تحلیل می‌شود. از طرفی، جذابیت بازار بدون دامنه نوسان و یا با دامنه نوسان بزرگتر بسیار بیشتر از بازاری با دامنه باریکی از نوسان قیمت است.

در تصویر فوق مربوط به سهام شرکت “فولاد مبارکه اصفهان” با نماد “فولاد”، در کادر قرمز رنگ قیمت مجاز، دامنه نوسان قیمت این سهم در یک روز را مشخص می‌کند که با توجه به قیمت پایانی روز قبل که در کادر آبی رنگ مشخص می‌باشد برای هر روز تعیین می‌گردد. حال برای روز بعد با توجه به کادر زرد رنگ، که قیمت پایانی سهام امروز است، مشخص می‌شود در روز کاری بعد، دامنه نوسان مجاز قیمت روی قیمت 3869 ریال به اندازه مثبت و منفی 5 درصد نوسان خواهد کرد.

در زمان چه رویدادهایی دامنه نوسان قیمت برداشته می‌شود؟

زمانی که برای شرکت یک رویداد حائز اهمیت اتفاق می‌افتد، مانند مجامع شرکت ها، تقسیم سود، افزایش سرمایه، افشای اطلاعات با اهمیت و…، که باعث می‌شود نماد شرکت در تابلوی بورس متوقف شود و در این حالت خرید و فروش صورت نگیرد، ناظر بازار با توجه به اهمیت اطلاعات که نماد شرکت به خاطـر آن متوقف ‌شده است که ممکن است تأثیری بیش از دامنه نوسان تعیین‌شده بر قیمت سهم داشته باشد، در روز بازگشایی محدودیت نوسان قیمت را برمی‌دارد. طبیعی است که بر اساس ساز و کار حراج، باید اجازه داده شود تا اطلاعات، تأثیر واقعی خود را بر میزان عرضه و تقاضا و درنتیجه قیمت سهام بگذارد، هرچند این تأثیـر بیشتـر از دامنه مجـاز نوسـان روزانه باشد.

انواع محدودیت دامنه نوسان قیمت

به طور کلی در سیستم‌های مالی بین‌المللی، سه روش برای اعمال محدودیت بر دامنه نوسان قیمت سهام در بورس‌های کشورها وجود دارد:

۱- محدودیت درصدی نوسان قیمت:

این محدودیت همانند بورس تهران به صورت درصدی حول قیمتی مشخص تعیین می‌شود و در طول روز اجازه ثبت سفارشی فراتر از این محدوده را به کاربران نمی‌دهد.

۲- محدودیت قیمتی نوسان قیمت:

در بورس کشورهایی نظیر ژاپن، میزان نوسان مجاز قیمت در روز معاملاتی به صورت مقادیر ثابت قیمتی برحسب سطح قیمتی فعلی سهام مدنظر مشخص می‌شود که در جدول زیر این میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس سطوح مشخص شده است. برای مثال در قیمت‌های زیر ۱۰۰ ین، نوسان قیمت به اندازه مثبت و منفی ۳۰ ین می‌باشد یا در قیمت‌های زیر ۲۰۰۰ ین، اندازه نوسان به میزان ۴۰۰ ین می‌باشد.

جدول بالا از مقاله L. Gan و D. Li در سال ۲۰۰۱ استخراج شده است که در ستون اول، نام کشور، در ستون دوم، نام بورس مد نظر در آن کشور و در ستون سوم، نوع و میزان محدودیت را نشان داده است. شایان ذکر است که در برخی کشورها نظیر آلمان و یونان، هیچ سیستم محدودیت نوسان قیمتی وجود ندارد. همچنین میزان محدودیت نوساناتی که به صورت یک بازه ثبت شده‌اند، مرتبط به حالت دوم محدودیت قیمت به فرم مقادیر ثابت می‌باشد (برای مثال در ژاپن، ۱۰ الی ۶۰ درصد).

رابطه دامنه نوسان قیمت و فساد مالی کشورها

جدول دوم، برگرفته از مقاله K. Kim و J. Park در سال ۲۰۱۰ می‌باشد که علاوه بر بررسی میزان دامنه نوسان قیمت در هر کشور، به میزان فساد، اجرای عمومی قانون و همچنین عدم تقارن اطلاعات به دست آمده نیز پرداخته است. در این مقاله Circuit Breaker ها در نظر گرفته نشده‌اند ولی سایر موارد با جدول قبل مشابه است. سطوح در نظر گرفته شده برای فساد که در دامنه ۱ برای کمترین میزان فساد و ۱۰ برای بیشترین میزان فساد قرار داده شده است بر پایه سطوح گزارش شده در مقاله‌ای از LLSV در سال ۱۹۹۸ می‌باشد.

ستون اجرای قانون به کیفیت اعمال قانون در بورس کشورها برحسب ۱۰۰ اشاره می‌کند که هرچقدر بیشتر باشد، بهتر است و از مقاله‌ای برگرفته از LLS در سال ۲۰۰۴ می‌باشد. عدم تقارن اطلاعاتی نیز از کیفیت افشای اطلاعات حسابداری هر کشور برحسب ۱۰۰ خبر می‌دهد که هرچقدر کمتر باشد کیفیت بالاتری دارد و این اطلاعات نیز در مقاله ۲۰۰۴ منتشر شده است.

برای مثال، در کشور کانادا که با توجه به جدول اول می‌دانیم که از مکانیزم Circuit Breaker استفاده می‌کند، محدودیت قیمتی وضع نشده است. میزان فساد در کمترین حد خود و ۱ قرار دارد، میزان اجرا و اعمال قانون امتیاز ۸۰ را دارد که بسیار خوب است و عدم تقارن اطلاعات می‌باشد که نشان‌دهنده سطح بالای شفافیت مالی در سیستم این کشور می‌باشد.

در مثالی دیگر، در کشور کلمبیا مکانیزم محدود کننده قیمت وجود ندارد، ولی با توجه به سطح فساد ۶ وضعیت خوبی را برای کاکرد درست این کشور نمی‌توان متصور شد و با امتیاز ۵۸ برای اعمال قانون و عدم تقارن اطلاعات، می‌توان شک بیشتری به سیستم مالی این کشور داشت.

کارآمدی بازار و محدودیت قیمت

در انتها این مقاله به این نتیجه می‌رسد که میزان کارآمدی هر بازار با میزان محدودیت قیمت رابطه عکس دارد؛ به این معنی که با افزایش محدودیت، بازدهی پایین می‌آید. همچنین این مقاله اذعان می‌کند که به طور کل در کشور‌هایی با سطح فساد بالا و کیفیت پایین اعمال قوانین، محدودیت‌های قیمتی سنگین‌تری وضع شده است که این قضیه به علت ایجاد ترس از دستکاری انجام می‌شود، ولی در نهایت، با وجود هزینه‌های اضافی اجتماعی و اقتصادی برای محدودیت‌ها، به نفع فرد خاطی تمام می‌شود. عدم تقارن اطلاعات به طور مستقیم تأثیری بر وضع محدودیت قیمتی نداشته است.

نتیجه‌گیری

اگرچه اعمال حد مشخصی از نوسانات روزانه قیمت به منظور پشتیبانی، حمایت و ایجاد امنیت از سرمایه افراد به نظر ضروری می‌رسد، ولی زیاده‌روی در اعمال این محدودیت منجر به کاهش رونق بازار، کاهش عمق بازار و همچنین کاهش نقدشوندگی می‌شود. به همین منظور تشخیص و اعمال محدوده نوسان قیمت مناسب و مختص به هر بازار، نیازمند تحقیق و بررسی کارشناسان خبره در این زمینه است.

منابع:

K. Kim and J. Park, “Why Do Price Limits Exist in Stock Markets? A Manipulation-Based Explanation“, European Financial Management, vol. 16, no. 2, pp. 296-318, 2010.

“Trading Rules of Domestic Stocks | Japan Exchange Group”, Japan Exchange Group, 2021.

بازار پایه فرابورس و رنگ‌های آن را بشناسید

به گزارش بانک اول مهدی سوری کارشناس بازار سرمایه، در رابطه با بازارپایه فرابورس بیان کرد: بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که مطابق با ماده ۴ دستورالعمل پذیرش، به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران راه اندازی شده است، پس از ثبت شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک ارائه شده از جانب شرکت‌ها در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس در فهرست نرخ‌های بازار پایه فرابورس درج می‌شوند.

وی افزود: مقررات ارائه اطلاعات در این بازار به مراتب ساده‌تر از بازار اول و دوم است با توجه به شرایط شرکت معاملات بازار پایه به شکل (عادی دارای دامنه نوسان و در عملیات عادی بازار) یا توافقی (فاقد دامنه نوسان و بر اساس توافق خریدار و فروشنده) انجام می‌شود.

کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: بازار پایه شرکت‌های پذیرفته شده، در بورس یا فرا بورس نیستند، یکی از اشتباهاتی که سرمایه گذاران مرتکب می‌شوند این است که فکر می‌کنند، این شرکت‌ها در فرابورس پذیرفته شدند، این در حالی است که بازار پایه، بازاری است، خارج از تابلوی اصلی فرابورس، فقط شرکت‌های سهامی عامی هستند، که طبق برنامه ششم توسعه معاملاتشان باید در بازار پایه فرابورس انجام شود.

وی در پاسخ به این پرسش که علت تقسیم بندی بازار پایه به سه رنگ قرمز، زرد، نارنجی چیست؟ اظهار کرد: زمانی معاملات این شرکت‌های پایه به صورت توافقی انجام می‌شد، اما این شرکت‌ها را ملزم کردند، که معاملاتشان آنلاین شود، زمانی که معاملات این شرکت‌ها در بازار پایه آنلاین شد، مردم فراموش کردند، که این شرکت‌ها پر ریسک هستند.

کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: پر ریسک بودن به معنی بد بودن نیست، ولی به این معنای است که، شرکت‌هایی که در بازار پایه هستند، شفافیت لازم را نداشتند و از آن جایی که این شرکت‌ها پذیرش شده نیستند، مواردی را که شرکت‌های دیگر ملزم به انتشار آن‌ها هستند، منتشر نمی‌کنند.

سوری تصریح کرد: اقدامات دیگری برای اینکه اشتباهات جبران شود و اشتباهات ناشی از آن تصمیم اشتباه اولیه را کم کند انجام شد، که این اقدام تقسیم بندی بازار پایه به رنگ‌های زرد، نارنجی، قرمز بود، که به نوعی با این کار به سهامداران هشدار دهند یک سری از این شرکت‌ها بسیار پر ریسک و تعدادی کم ریسک هستند.

وی افزود: شرکت‌ها با توجه به نقدشوندگی و میزان شفافیت به پر ریسک و کم ریسک تقسیم بندی می‌شوند.

بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟ | تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه

اگر تصمیم به سرمایه‌گذاری در بازار بورس دارید، باید پیش از هر چیزی با انواع بازار قابل معامله آشنا شوید. یکی از بخش‌های بازار فرابورس، بازار پایه است که سهم‌های زیادی را در خود جای داده و سرمایه‌‌گذاران بسیاری مشغول به فعالیت در این بازار هستند. البته اولین نکته‌ای که باید درباره این بازار بدانید، این است که این بازار ریسک بالایی دارد و اگر اطلاعات دقیقی از آن نداشته باشید، دچار ضرر و زیان خواهید شد. بنابراین باید در ابتدا به بخش‌های دیگر بازار مسلط میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس شوید و سپس به انجام معامله در این بازار بپردازید.

بازار پایه چیست؟

حال با این اوصاف شاید برای شما سوال پیش آید بازار پایه فرابورس چیست و چه شرایطی دارد؟ در جواب به این سوال باید گفت بازار پایه، چهارمین بازار فرابورس است و سهم‌هایی که به هر دلیلی مشکل دارند یا خرید و فروش آن‌ها با ریسک همراه است، به این بازار منتقل می‌شوند.

این بازار بر اساس ماده 99 قانون پنجم توسعه و ماده 36 احکام دائمی توسعه کشوری تشکیل شده است. بر اساس این قوانین، شرکت‏‌هایی که سهامی عام هستند، باید حتما در یکی از بازارهای بورس و فرابورس معامله و پذیرش شوند. درواقع یک شرکت باید برای پیش بردن معاملات خود در یکی از بازارها پذیرش شود. البته برخی از شرکت‌ها از لحاظ قانونی قدرت پذیرش ندارند و تنها باید ثبت آن‌ها انجام شود. از همین رو می‌توان گفت اگر سهم یک شرکت در این دسته قرار گیرد، به بازار پایه انتقال پیدا خواهد کرد.

تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه

در رابطه با تفاوت بورس و فرابورس و بازار پایه باید گفت که در فرابورس نسبت به میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس بازار بورس نظارت بیشتری اتفاق می‌افتد. بنابراین شرکت‌های بورسی باید گزارش‌های بیشتری را در طول یک سال مالی آماده کنند؛ همین موضوع به شفافیت بیشتر بازار بورس کمک کرده است، بنابراین ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار نیز کمتر خواهد بود.

بازار فرابورس ایران از سال 1387 فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد و تشکیلات قانونی آن مشابه بازار بورس است. البته شرایط خرید و فروش، پذیرش و معامله در این بازار در مقایسه با بازار بورس تفاوت دارد و به‌مراتب ساده‌تر خواهد بود. دلیل این موضوع نیز کمک به چرخیدن چرخ اقتصادی کشور است.

از جمله تفاوت‌های دیگر می‌توان به حجم‌ مبنای معاملات این سه بازار اشاره کرد. منظور از حجم ‌مبنا حداقل تعداد سهام یک شرکت است که در طول روز معامله می‌شود و این موضوع در افزایش و کاهش قیمت سهم تاثیر دارد. البته شرایط پذیرش در هر یک از بازارها نیز متفاوت است. به‌طوری که پذیرش در بورس سخت و پذیرش در فرابورس راحت خواهد بود. البته باید متذکر شد که خود بازار فرابورس نیز به بازارهای دیگر تقسیم می‌شود که بازار پایه یکی از آن‌ها است. این بازار همان‌طور که گفته شد، مختص به شرکت‌هایی است که شرایط پذیرش در بازارهای بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس را ندارند.

مورد بعدی که باید به آن اشاره شود، این است که هر بازار تابلوهای مخصوص به خود را دارد. برای مثال بازار فرابورس دارای سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز است و هرکدام از آن‌ها شرایط ویژه‌ای را نشان می‌دهند. برای مثال تابلو قرمز ساده‌ترین شرایط را برای پذیرش دارد.

شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس

در رابطه با شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس باید گفت که به‌طورکلی سه دسته شرکت در این بازار قابل معامله هستند که باید درباره آن‌ها اطلاعات لازم را داشته باشید.

1. دسته اول شرکت‌هایی هستند که نتوانسته‌اند در بازار بورس یا فرابورس پذیرش شوند و به دلیل الزام قانونی، مشغول به معامله در این بازار می‌شوند. توجه داشته باشید که این دسته از شرکت‌ها ریسک بسیار بالایی را تجربه خواهند کرد.
2. دسته دوم شرکت‌هایی هستند که یک گام جلوترند و به ثبت نهایی رسیده‌اند، البته تا گرفتن پذیرش همچنان فاصله دارند. باید متذکر شد که ریسک این شرکت‌ها در مقایسه با مورد قبلی کمتر خواهد بود.
3. دسته آخر نیز به شرکت‌هایی مربوط می‌شود که قبلا پذیرش شده‌اند، اما به دلیل آن که قوانین بازار را رعایت نکرده‌اند، لغو پذیرش شده‌اند. حال از آن‌جایی که قوانین بازار پایه نسبتا راحت است، این دست از شرکت‌ها این بازار را انتخاب می‌کنند.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس چیست؟

در گذشته دامنه نوسان بازار پایه برابر با ده درصد در طول روز بود که این موضوع باعث می‌شد سهامداران در طی چند روز کاری دچار ضرر و زیان بسیاری شوند. همچنین موضوع دیگری که در این بازار به چشم می‌خورد، پروژه کردن سهم‌ها بود. منظور از پروژه کردن سهم‌ها، خرید گروهی توسط چند نفری است که سرمایه زیادی دارند و هر روز دست به بالا بردن سهم می‌زنند. این موضوع می‌توانست در مدت زمانی تقریبا یک‌ساله، سهام شرکت ورشکسته را به 1000 درصد سود برساند.

پس از گذشت مدت زمانی، سهم به‌شدت حبابی می‌شد و سهامداران کلان، سهم را در صف خرید قرار می‌دادند و به مردم می‌فروختند که این موضوع باعث ضرر و زیان بسیار سهامداران خرد می‌شد. تمام این موضوعات باعث شد که سازمان بورس قانون بازار پایه را تغییر دهد. حال شاید برای شما سوال پیش آید که قوانین جدید بازار پایه چیست؟ که در جواب باید گفت قوانین جدید به رنگی کردن بازار پایه معروف شدند و آن‌ها را می‌توان در سه دسته بازار پایه زرد، بازار پایه قرمز و پایه نارنجی تقسیم کرد.

بازار زرد و نارنجی و قرمز پایه چیست؟

همان‌طور که می‌دانید، هر سهم ویژگی و خصوصیات مخصوص به خود را دارد و بر اساس همین موضوع هر سهم به بازار مربوط به خود هدایت می‌شود. از همین رو در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس پرداخت.

سهامی که به بازار زرد پایه منتقل می‌شوند

• شرکت باید حداقل یک بار صورت مالی حسابرسی شده را ارائه داده باشد تا بتواند در تابلو زرد بازار پایه حضور پیدا کند.
• مجموع زمان تاخیری که یک شرکت در جهت ارائه اطلاعات شرکت بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی داشته، نباید بیش‌ از دو مرتبه یک روزه باشد.
• مجموع دفعاتی که شرکت صورت‌های مالی را بر اساس دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات ارائه نمی‌دهد، نباید بیش از دو مرتبه باشد.

سهامی که به بازار نارنجی پایه منتقل می‌شوند

• اگر هیئت‌مدیره یک شرکت قوانین مربوط به تابلوی زرد بازار فرابورس را رعایت نکند، به بازار نارنجی یا قرمز انتقال پیدا می‌کند.
• اگر سازمان فرابورس پس از حسابرسی صورت‌های مالی سالانه تشخیص دهد که گزارش‌ها حسابرسی نشده‌اند یا مشکلی در اعداد و ارقام وجود دارد، سهام را به بازار نارنجی منتقل می‌کند.
• توجه داشته باشید سهمی که در این بازار قرار می‌گیرد، ریسک بیشتری نسبت به تابلو زرد دارد و دامنه نوسان آن در طول یک روز کاری بین +2 و =2 است.

سهامی که به بازار قرمز پایه منتقل می‌شوند

• اگر حکم ورشکستگی شرکت شما توسط مراجع قضایی امضا شود، سهام شرکت به تابلو قرمز منتقل خواهد شد.
• اگر حکم به انحلال ناشر در مجمع بورس عمومی سالیانه شرکت داده شود، سهم شرکت به پایه قرمز انتقال پیدا می‌کند.
• اگر گزارش‌ها به‌طور پیوسته در مدت 3 سال توسط ناظر بررسی نشوند و هیچ گزارشی درباره سود و زیان شرکت نیز وجود نداشته باشد، سهم به این بازار منتقل می‌شود.

مزایا و معایب قوانین جدید بازار پایه فرابورس

قوانین جدید بازار پایه در جهت بهبود شرایط اخذ شده‌اند، از همین رو مزایایی را به همراه دارند. اما توجه داشته باشید که در کنار این مزایا، معایبی نیز برای این قوانین در نظر گرفته شده است که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، رشد تدریجی و منطقی سهام و حذف هیجانات موجود در بازار پایه از جمله مزایای این بازار هستند و از معایبی که می‌توان برای آن در نظر گرفت، باید به‌احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم اشاره کرد.

حداکثر نوسان در بازار پایه چگونه است؟

پس از اعمال تغییرات جدید در قوانین بازار پایه، دامنه نوسان‌های مربوط به هر یک از تابلوها نیز تغییر کرد که در ادامه به این تغییرات اشاره خواهیم کرد.

تغییرات نوسان در تابلو زرد : دامنه نوسان قیمت در طول هفته برابر با 3‌% است.

تغییرات نوسان در تابلو نارنجی : دامنه نوسان قیمت در طول هفته برابر با 2% است.

تغییرات نوسان در تابلو قرمز: دامنه نوسان قیمت در طول هفته برابر با 1% است.

توجه داشته باشید دامنه نوسانی که ذکر شد، مربوط به روزهای معاملاتی هفته و همچنین روز دوشنبه تا قبل از ساعت 12 است. دقت داشته باشید که مبنای این دامنه نوسان، قیمت پایانی روزهای دوشنبه هر هفته است. البته این نکته را نیز باید یادآور شد که نحوه معاملات در بازار پایه به این صورت است که در هر هفته و در روز دوشنبه یک حراج معاملاتی از ساعت 12 تا 12:30 انجام می‌شود. در این روز دامنه نوسان برای تابلو زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب برابر با 6، 4 و 2 درصد خواهد بود.

ساعت کار بازار پایه فرابورس

در روزهای شنبه، یکشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه هر هفته، یعنی روزهای سفارش گیری بازار از ساعت 8:30 تا 9 در مرحله پیش گشایش انجام می‌شود. راس ساعت 9 قیمت‌ها هماهنگ می‌شوند و از ساعت 9 تا 12:30 شاهد انجام معاملات به صورت حراج پیوسته خواهیم بود. باید متذکر شد که دامنه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز همان‌طور که گفته شد، به ترتیب 3، 2 و 1 درصد است.

معامله‌گری در بازار پایه به چه شکل است؟

کلیه معاملاتی که در بازار پایه انجام می‌شوند، به دو شیوه خواهند بود. شیوه اول حراج پیوسته و شیوه دوم حراج تک قیمتی است. در شیوه اول انجام معامله، همانند بازار اول و بازار دوم فرابورس معاملات به صورت مستمر و فراگیر انجام می‌شوند. در شیوه دوم، معامله سهام در یک بازه زمانی مشخص از جلسه معاملاتی و پس از بررسی قیمت‌های وارد شده انجام خواهد شد.

یکی از نکاتی که سرمایه‌گذاران باید نسبت به آن توجه داشته باشند، ریسک بازار پایه است. همان‌طور که متوجه شده‌اید، در این بازار شرکت‌هایی مورد معامله قرار می‌گیرند که عملکرد مطلوبی نداشته‌اند و اکثرا دچار زیان شده‌اند. از همین رو معامله‌گری باید با بالاترین دقت انجام شود تا فرد دچار ضرر و زیان بیشتر نشود.

توصیه می‌شود پیش از انجام معامله در این بازار، از برخی موضوعات مانند نحوه خرید سهام بازار پایه فرابورس، بهترین سهام بازار پایه، فیلتر بازار پایه و مواردی از این دست آشنا شوید و اطلاعات لازم را به دست آورید تا بتوانید بهترین عملکرد را داشته باشید و متضرر نشوید.

افزایش سرمایه بازار پایه

افزایش سرمایه یکی از روش‌های تامین مالی است و یک شرکت و بازار برای آن که بتوانند فعالیت خود را توسعه دهند، باید نسبت به افزایش سرمایه اقدام کند. گاهی اوقات نیز افزایش سرمایه در جهت اصلاح و بهبود ساختار مالی است و باید گفت که راه و روش‌های گوناگونی نیز برای این کار وجود دارد. برای مثال یکی از راه‌های افزایش سرمایه بازار پایه، این است که بازار سهام جدیدی را منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا به سرمایه مورد نظر برسد.

جمع‌بندی

بازار پایه یکی از بازارهای فرابورس است که امروزه قوانین جدیدی برای آن وضع شده و معامله‌گران بسیاری مشغول به فعالیت در این بازار هستند. البته توجه داشته باشید که ریسک فعالیت در این بازار بسیار زیاد است و اگر دقت کافی را نداشته باشید، دچار ضرر و زیان بسیاری خواهید شد.

هرآنچه که باید درباره بازار پایه فرابورس بدانید

در بازار سرمایه ایران، ۴ بورس بزرگ با عناوین بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. بازار پایه فرابورس یکی از بازارهای زیرمجموعه فرابورس ایران است که در این مطلب هر آنچه که یک سرمایه‌گذار در خصوص این بازار نیاز دارد که بداند توضیح داده می‌شود.

به گزارش گروه بازار خبرگزاری آنا، در بازار سرمایه ایران، ۴ بورس بزرگ با عناوین بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. بازار پایه فرابورس یکی از بازارهای زیرمجموعه فرابورس ایران است که در این مطلب هر آنچه که یک سرمایه‌گذار در خصوص این بازار نیاز دارد که بداند توضیح داده می‌شود.

برای تعریف بورس نیاز است که ابتدا به ماهیت بازار پرداخته شود . بازار مکانی است که در آن خرید و فروش انجام می‌شود . حال این بازار می‌تواند مکانی فیزیکی باشد یا اینکه در بستری مانند اینترنت شکل بگیرد . آنچه خریداران و فروشندگان معامله می‌کنند، دارایی‌هایشان است که می‌تواند « پول نقد » یا « اوراق بهادار » باشد . بورس نیز محلی است که در آن اوراق بهادار مختلفی در بستر اینترنت معامله می‌شوند و افراد با فعالیت و سرمایه‌گذاری منطقی در آن می‌توانند سرمایه و سود خود را افزایش دهند .

اما در کنار واژه بورس، واژه دیگری به نام فرابورس وجود دارد . شرکت‌ها به‌منظور تامین سرمایه به بورس وارد و در آن پذیرش می‌شوند و از طریق عرضه سهام در بورس سرمایه خود را تامین می‌کنند . البته در بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که هر شرکتی قادر به ورود میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس به آن نیست . فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادار، محلی برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است اما نسبت به بورس شرایط و قوانین ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌ها و داد و ستد سهام دارد .

پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران

شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس اوراق میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس بهادار تهران با فرابورس ایران متفاوت است. مواردی مانند حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل سهام شناور، حداقل تعداد سهامداران، حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه، زیان انباشته، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها و سودآوری، از جمله معیارهایی هستند که تعیین می‌کنند شرکت‌ها در کدام بازار پذیرش شوند. به عبارت دیگر، شرکت‌های پذیرش شده در بورس اوراق بهادار تهران، ساختار مالی مستحکم‌تری نسبت شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس ایران دارند.

در حالت کلی، شرکت‌هایی که موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، در صورت دارا بودن شرایط، در فرابورس ایران پذیرش خواهند شد.

ساختار فرابورس ایران

فرابورس ایران، بازارهای مختلفی دارد که شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازارها با یکدیگر متفاوت است. بازارهای فرابورس ایران عبارتند از:

● بازار ابزارهای نوین مالی

● بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

بازار پایه فرابورس چیست؟

بازار پایه، از جمله بازارهای فرابورس ایران است که از سه تابلوی زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده است. پس از ثبت شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک شرکت‌ها در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس در فهرست بازار پایه فرابورس درج می‌شوند. شرکت‌های این بازار به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند :

۱. شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.

۲. شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.

۳. شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند.

ساختار بازار پایه فرابورس

همانطور که پیش‌تر گفته شد، بازار پایه فرابورس خود به سه قسمت تابلو پایه زرد، تابلو پایه نارنجی و تابلو پایه قرمز تقسیم می‌شود. در کنار نام هر نماد معاملاتی در تابلوهای رنگی بازار پایه، عناوینی همچون «میزان نوسان بازار‌ پایه فرابورس لغو پذیرش شده»، «قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور»، «انحلال»، «ورشکستگی»، «عدم اظهار نظر» و «اظهار نظر مردود» درج می‌شود.

ریسک بیشتر بازار پایه فرابورس نسبت به سایر بازارها

معامله سهام و حق تقدم سهام شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس ایران همواره با ریسک خاص مربوط به خود همراه است. به همین دلیل تمامی فعالین بازار سرمایه که قصد معامله در بازار پایه فرابورس ایران را دارند، باید ضمن مطالعه دقیق «بیانیه پذیرش ریسک معاملات در بازار پایه» که در سامانه‌های آنلاین معاملاتی کارگزاری‌ها نمایش داده می‌شود، آن را بپذیرند تا امکان معامله در این بازار را داشته باشند.

به این نکته توجه داشته باشید که معامله در هر بازاری با ریسک همراه است اما با مدیریت ریسک در بورس می‌توان ریسک معاملات را به درستی کنترل کرد.

تفاوت معاملات تابلوهای مختلف بازار پایه فرابورس

عمده‌ترین تفاوت معاملات نمادهای تابلوهای مختلف بازار پایه فرابورس ایران، دامنه نوسان آن‌ها است. در حال حاضر، دامنه نوسان نمادهای تابلوی پایه زرد، ۳ درصد، تابلو پایه نارنجی، ۲ درصد و تابلو پایه قرمز، ۱ درصد است.

لازم به ذکر است که در صورت وجود صف خرید و فروش به مدت سه روز متوالی، دامنه نوسان برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب به پنج، چهار و دو درصد افزایش خواهد یافت.

شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بورس و روش‌های تحلیل آن، به سامانه آموزشی کارگزاری مفید به نشانی learning.emofid.com مراجعه کنید. در این وبسایت بیش از ۱۰۰۰ مطلب در سه سطح «مبتدی»، «نیمه حرفه‌ای» و «حرفه‌ای» به همراه دوره‌های مختلف آموزشی ارائه شده است. به علاوه روزانه چندین کلاس با هدف آموزش بورس از صفر به صورت رایگان و غیر حضوری برگزار می‌شود.