بورس متشکل و بازار خارج از بورس

ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

اصطلاحات و واژه ‌هایی که در این قانون به کار رفته است، دارای معانی زیر می‌باشند:
۱ - شورای عالی بورس و اوراق بهادار: شورایی است که به موجب ماده (۳) این قانون تشکیل می‌شود و بعد از این «شورا» نامیده می‌شود.
۲ - سازمان بورس و اوراق بهادار: سازمانی است که به موجب ماده (۵) این قانون تشکیل می‌شود و بعد از این «سازمان» نامیده می‌شود.
۳ - بورس اوراق بهادار: بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معامله گران طبق مقررات این قانون، مورد داد و ستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار (که از این پس بورس نامیده می‌شود) در قالب شرکت سهامی عام تاسیس و اداره می‌شود.
۴ - هیات داوری: هیاتی است که به موجب ماده (۳۷) این قانون تشکیل می‌شود.
۵ - کانون: کانونهای کارگزاران، معامله گران، بازارگردانان، مشاوران، ناشران، سرمایه گذاران و سایر مجامع مشابه، تشکل های خودانتظامی است که به منظور تنظیم روابط بین اشخاصی که طبق این قانون به فعالیت در بازار اوراق بهادار اشتغال دارند، طبق دستورالعمل های مصوب «سازمان» به صورت موسسه غیردولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی به ثبت می رسند.
۶ - تشکل خودانتظام: تشکلی است که برای حُسن انجام وظایفی که به موجب این قانون بر عهده دارد و همچنین برای تنظیم فعالیتهای حرفه ‌ای خود و انتظام بخشیدن به روابط بین اعضاء، مجاز است ضوابط و استانداردهای حرفه‌ ای و انضباطی را که لازم می داند، با رعایت این قانون، وضع و اجرا کند.
۷ - شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه: شرکتی است که امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه را انجام می دهد.
۸ - بازارهای خارج از بورس: بازاری است در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه مذاکره صورت می‌گیرد.
۹ - بازار اولیه: بازاری است که اولین عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار جدیدالانتشار در آن انجام بورس متشکل و بازار خارج از بورس می‌شود و منابع حاصل از عرضه اوراق بهادار در اختیار ناشر قرار می‌گیرد.
۱۰ - بازار ثانویه: بازاری است که اوراق بهادار پس از عرضه اولیه، در آن مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.
۱۱ - بازار مشتقه: بازاری است که در آن قراردادهای آتی و اختیار معامله مبتنی بر اوراق بهادار یا کالا داد و ستد می‌شود.
۱۲ - ناشر: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را به نام خود منتشر می کند.
۱۳ - کارگزار: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها معامله می کند.
۱۴ - کارگزار/ معامله‌ گر: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها و یا به نام و حساب خود معامله می کند.
۱۵ - بازارگردان: کارگزار/ معامله ‌گری است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقد شوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می پردازد.
۱۶ - مشاور سرمایه گذاری: شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص، درباره خرید و فروش اوراق بهادار، به سرمایه گذار مشاوره می دهد.
۱۷ - سبد گردان: شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به خرید و فروش اوراق بهادار برای سرمایه گذار می پردازد.
۱۸ - شرکت تامین سرمایه: شرکتی است که به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه گذاران فعالیت می کند و می‌تواند فعالیت های کارگزاری، معامله ‌گری، بازارگردانی، مشاوره، سبد گردانی، پذیره نویسی، تعهد پذیره نویسی و فعالیتهای مشابه را با اخذ مجوز از «سازمان» انجام دهد.
۱۹ - صندوق بازنشستگی: صندوق سرمایه گذاریی است که با استفاده از طرحهای پس ‌انداز و سرمایه گذاری، مزایای تکمیلی را برای دوران بازنشستگی اعضای آن فراهم می کند.
۲۰ - صندوق سرمایه گذاری: نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار می‌باشد و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک اند.
۲۱ - نهادهای مالی: منظور نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهادارند که از آن جمله می توان به کارگزاران، کارگزاران/ معامله‌ گران، بازارگردانان، مشاوران سرمایه گذاری، موسسات رتبه بندی، صندوق های سرمایه گذاری، شرکتهای سرمایه گذاری، شرکتهای پردازش اطلاعات مالی، شرکتهای تامین سرمایه و صندوقهای بازنشستگی اشاره کرد.
۲۲ - شرکت مادر (هلدینگ): شرکتی که با سرمایه گذاری در شرکت سرمایه پذیر جهت کسب انتفاع، آن قدر حق رای کسب می کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیات مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیات مدیره موثر باشد.
۲۳ - ارزش یاب: کارشناس مالی است که دارایی ها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار دهد.
۲۴ - اوراق بهادار: هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است.
۲۵ - انتشار: انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضه عمومی.
۲۶ - عرضه عمومی: عرضه اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش.
۲۷ - عرضه خصوصی: فروش مستقیم اوراق بهادار توسط ناشر به سرمایه گذاران نهادی است.
۲۸ - پذیره نویسی: فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد.
۲۹ - تعهد پذیره نویسی: تعهد شخص ثالث برای خرید اوراق بهاداری که ظرف مهلت پذیره نویسی به فروش نرسد.
۳۰ - اعلامیه پذیره نویسی: اعلامیه ای است که از طریق آن، اطلاعات مربوط به ناشر و اوراق بهادار قابل پذیره نویسی در اختیار عموم قرار می‌گیرد.
۳۱ - بیانیه ثبت: مجموعه فرمها، اطلاعات و اسناد و مدارکی است که در مرحله تقاضای ثبت شرکت، به سازمان داده می‌شود.
۳۲ - اطلاعات نهانی: هرگونه اطلاعات افشاء نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می‌شود و در صورت انتشار بر قیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تاثیر می گذارد.
۳۳ - سبد: مجموعه دارایی های مالی است که از محل وجوه سرمایه گذاران خریداری می‌شود.

بازارهای مالی چیست؟

زمان مطالعه: 6 دقیقه بازارهای مالی به طور گسترده به هر بازاری اطلاق می‌شود که در آن معامله اوراق بهادار انجام می‌شود، از جمله.

لینک کوتاه صفحه

بازارهای مالی به طور گسترده به هر بازاری اطلاق می‌شود که در آن معامله اوراق بهادار انجام می‌شود، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس، و بازار مشتقات و غیره. بازارهای مالی برای عملکرد روان اقتصادهای سرمایه داری حیاتی هستند.

شناخت بازارهای مالی

بازارهای مالی با تخصیص منابع و ایجاد نقدینگی برای کسب و کارها و کارآفرینان، نقشی حیاتی در تسهیل عملکرد روان اقتصادهای سرمایه داری ایفا می کنند.

بازارها تجارت دارایی های مالی خود را برای خریداران و فروشندگان آسان می کند. بازارهای مالی محصولات اوراق بهاداری را ایجاد می کنند که برای کسانی که وجوه اضافی دارند (سرمایه گذاران / وام دهندگان) بازدهی ایجاد می کند و این وجوه را در اختیار کسانی قرار می دهد که به پول اضافی (قرض گیرندگان) نیاز دارند.

بازار سهام تنها یکی از انواع بازارهای مالی است. بازارهای مالی با خرید و فروش انواع مختلفی از ابزارهای مالی از جمله سهام، اوراق قرضه، ارزها و مشتقات ساخته می شوند.

بازارهای مالی به شدت به شفافیت اطلاعاتی متکی هستند تا اطمینان حاصل کنند که بازارها قیمت هایی را که کارآمد و مناسب هستند تعیین می کنند.

قیمت بازار اوراق بهادار ممکن است به دلیل نیروهای اقتصاد کلان مانند مالیات نشان دهنده ارزش ذاتی آنها نباشد.

بازارهای سهام

شاید فراگیرترین بازارهای مالی، بازارهای سهام باشند. این بازار مکانی است که شرکت‌ها سهام خود را در آن فهرست می‌کنند و توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شوند.

بازارهای سهام، توسط شرکت‌ها برای افزایش سرمایه از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO) استفاده می‌شوند و سهام متعاقباً بین خریداران و فروشندگان مختلف در بازاری که به عنوان بازار ثانویه شناخته می‌شود معامله می‌شود.

سهام ممکن است در بورس های فهرست شده، مانند بورس نیویورک (NYSE) یا نزدک، یا خارج از بورس (OTC) معامله شود.

شرکت‌کنندگان معمولی در بازار سهام شامل سرمایه‌گذاران و معامله‌گران (هم خرده‌فروشی و هم نهادی) و همچنین بازارسازان و متخصصانی هستند که نقدینگی را حفظ می‌کنند و بازارهای دوطرفه را ارائه می‌کنند.

کارگزاران اشخاص ثالثی هستند که معاملات بین خریداران و فروشندگان را تسهیل می‌کنند، اما موقعیت واقعی در سهام ندارند.

بازارهای خارج از بورس

بازار خارج از بورس (OTC) یک بازار غیرمتمرکز است، به این معنی که مکان های فیزیکی ندارد و معاملات به صورت الکترونیکی انجام می شود، که در آن فعالان بازار اوراق بهادار را مستقیماً بین دو طرف بدون کارگزار معامله می کنند. در حالی که بازارهای فرابورس ممکن است معاملات سهام خاصی را انجام دهند (به عنوان مثال، شرکت های کوچکتر یا پرریسک تر که معیارهای فهرست بندی بورس ها را ندارند)، بیشتر معاملات سهام از طریق بورس انجام می شود.

با این حال، برخی از بازارهای مشتقه منحصراً فرابورس هستند و بنابراین بخش مهمی از بازارهای مالی را تشکیل می دهند. به طور کلی، بازارهای فرابورس و معاملاتی که در آنها انجام می شود بسیار کمتر تنظیم شده، نقدشوندگی کمتری دارند و غیرشفاف تر هستند.

بازارهای اوراق قرضه

اوراق قرضه اوراق بهاداری است که در آن سرمایه گذار پول را برای مدت معینی با نرخ بهره از پیش تعیین شده وام می دهد. ممکن است یک اوراق قرضه را به عنوان توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده در نظر بگیرید که شامل جزئیات وام و پرداخت های آن است. اوراق قرضه توسط شرکت ها و همچنین توسط شهرداری ها، ایالت ها و دولت های مستقل برای تامین مالی پروژه ها و عملیات منتشر می شود. به عنوان مثال، بازار اوراق قرضه اوراق بهاداری مانند اسکناس های صادر شده توسط خزانه داری ایالات متحده را می فروشد. بازار اوراق قرضه نیز بازار بدهی، اعتباری یا با درآمد ثابت نامیده می شود.

بازارهای پول

معمولاً بازارهای پولی محصولاتی با سررسید کوتاه مدت بسیار نقدشونده (کمتر از یک سال) معامله می‌کنند و با درجه بالایی از ایمنی و بازده نسبتاً کم بهره مشخص می‌شوند. در سطح عمده فروشی، بازارهای پول شامل معاملات با حجم بالا بین مؤسسات و معامله گران است. در سطح خرده فروشی، آنها شامل وجوه متقابل بازار پول خریداری شده توسط سرمایه گذاران فردی و حساب های بازار پولی است که توسط مشتریان بانک افتتاح می شود. افراد همچنین ممکن است با خرید گواهی سپرده کوتاه‌مدت (CD)، اسکناس‌های شهرداری، یا اسناد خزانه‌داری ایالات متحده، از جمله نمونه‌های دیگر، در بازار پول سرمایه‌گذاری کنند.

بازارهای مشتقه

مشتقه قراردادی است بین دو یا چند طرف که ارزش آن بر اساس یک دارایی مالی اساسی توافق شده (مانند اوراق بهادار) یا مجموعه ای از دارایی ها (مانند یک شاخص) است. اوراق مشتقه، اوراق بهادار ثانویه ای هستند که ارزش آنها صرفاً از ارزش اوراق بهادار اولیه ای که به آن مرتبط هستند، ناشی می شود. به جای معامله مستقیم سهام، یک بازار مشتقه در قراردادهای آتی و اختیار معامله و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می کند که ارزش خود را از ابزارهای اساسی مانند اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ های بهره، شاخص های بازار و سهام به دست می آورند.

بازار فارکس

بازار فارکس (صرافی خارجی) بازاری است که در آن شرکت کنندگان می توانند خرید، فروش، پوشش ریسک و سفته بازی بین جفت ارزها را انجام دهند. بازار فارکس نقدشونده ترین بازار در جهان است. بازار ارز روزانه بیش از 6 تریلیون دلار را انجام می دهد.

که بیشتر از مجموع بازارهای آتی و سهام است. همانند بازارهای فرابورس، بازار فارکس نیز غیرمتمرکز است و متشکل از شبکه ای جهانی از رایانه ها و کارگزاران از سراسر جهان است. بازار فارکس متشکل از بانک ها، شرکت های تجاری، بانک های مرکزی، شرکت های مدیریت سرمایه گذاری، صندوق های تامینی و کارگزاران و سرمایه گذاران خرده فروشی فارکس است.

بازارهای کالا

بازارهای کالا مکان هایی هستند که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان برای تبادل کالاهای فیزیکی مانند محصولات کشاورزی (مانند ذرت، دام، سویا)، محصولات انرژی (نفت، گاز، کربن)، فلزات گرانبها (طلا، نقره، پلاتین)، یا کالاهای نرم (مانند پنبه، قهوه و شکر). اینها به عنوان بازارهای کالای نقطه ای شناخته می شوند، جایی که کالاهای فیزیکی با پول مبادله می شوند.

بازارهای ارزهای دیجیتال

در چند سال گذشته شاهد معرفی و ظهور ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین و اتریوم، دارایی های دیجیتال غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاک چین بوده ایم. امروزه، هزاران توکن ارزهای دیجیتال در دسترس هستند و در سراسر جهان در میان صرافی‌های مستقل آنلاین مبادلات ارز دیجیتال معامله می‌شوند. این صرافی ها میزبان کیف پول های دیجیتالی هستند تا معامله گران بتوانند یک ارز رمزنگاری شده را با ارز دیگر یا پول های فیات مانند دلار یا یورو مبادله کنند.

از آنجایی که اکثر صرافی های رمزنگاری پلتفرم های متمرکز هستند، کاربران در معرض هک یا کلاهبرداری هستند. صرافی های غیرمتمرکز نیز در دسترس هستند که بدون هیچ مرجع مرکزی کار می کنند. این صرافی ها امکان تجارت مستقیم همتا به همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به یک مرجع واقعی مبادله برای تسهیل تراکنش ها فراهم می کنند. معاملات آتی و اختیار معامله در ارزهای دیجیتال اصلی نیز موجود است.

بازارهای سهام و IPO

هنگامی که یک شرکت تأسیس می شود، نیاز به دسترسی به سرمایه سرمایه گذاران دارد. همانطور که شرکت رشد می کند، اغلب خود را نیازمند دسترسی به مقادیر بسیار بیشتری از سرمایه ای می بیند که می تواند از عملیات جاری یا وام بانکی سنتی به دست آورد. شرکت ها می توانند این اندازه سرمایه را با فروش سهام به مردم از طریق عرضه اولیه عمومی (IPO) افزایش دهند. این وضعیت شرکت را از یک شرکت “خصوصی” که سهام آن در اختیار چند سهامدار است به یک شرکت سهامی عام تغییر می دهد که سهام آن متعاقباً در اختیار افراد زیادی از عموم مردم خواهد بود.

هنگامی که سهام شرکت در بورس عرضه می شود و معاملات در آن آغاز می شود، قیمت این سهام با ارزیابی و ارزیابی مجدد ارزش ذاتی و عرضه و تقاضای آن سهام در هر لحظه از زمان توسط سرمایه گذاران و معامله گران، تغییر می کند.

انواع مختلف بازارهای مالی چیست؟

برخی از نمونه‌های بازارهای مالی و نقش‌های آن‌ها شامل بازار سهام، بازار اوراق قرضه، فارکس، کالاها و بازار املاک و مستغلات و چندین مورد دیگر است. بازارهای مالی را می توان به بازارهای سرمایه، بازار پول، بازارهای اولیه در مقابل ثانویه و بازارهای فهرست شده در مقابل بازارهای فرابورس تقسیم کرد.

بازارهای مالی چگونه کار می کنند؟

علیرغم پوشش بسیاری از طبقات دارایی های مختلف و داشتن ساختارها و مقررات مختلف، همه بازارهای مالی اساساً با گرد هم آوردن خریداران و فروشندگان در یک دارایی یا قرارداد و اجازه دادن به آنها برای تجارت با یکدیگر کار می کنند. این اغلب از طریق یک مزایده یا مکانیزم کشف قیمت انجام می شود.

کارکردهای اصلی بازارهای مالی چیست؟

بازارهای مالی به دلایل متعددی وجود دارند، اما اساسی‌ترین کارکرد این است که امکان تخصیص کارآمد سرمایه و دارایی‌ها در یک اقتصاد مالی وجود دارد. بازارهای مالی با اجازه دادن به بازار آزاد برای جریان سرمایه، تعهدات مالی و پول، اقتصاد جهانی را روان‌تر می‌کنند و در عین حال به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند در افزایش سرمایه در طول زمان مشارکت کنند.

چرا بازارهای مالی مهم هستند؟

بدون بازارهای مالی، سرمایه نمی تواند به طور کارآمد تخصیص یابد و فعالیت های اقتصادی مانند تجارت و سرمایه گذاری و فرصت های رشد به شدت کاهش می یابد.

شرکت کنندگان اصلی در بازارهای مالی چه کسانی هستند؟

شرکت ها از بازارهای سهام و اوراق قرضه برای جذب سرمایه از سرمایه گذاران استفاده می بورس متشکل و بازار خارج از بورس کنند. سفته بازان به طبقات مختلف دارایی نگاه می کنند تا روی قیمت های آینده شرط بندی کنند. پوشش‌دهنده‌ها از بازارهای مشتقه برای کاهش ریسک‌های مختلف استفاده می‌کنند و آربیتراژورها به دنبال سود بردن از قیمت‌گذاری نادرست یا ناهنجاری‌های مشاهده شده در بازارهای مختلف هستند. کارگزاران اغلب به عنوان واسطه ای عمل می کنند که خریداران و فروشندگان را با هم جمع می کنند و برای خدمات خود پورسانت یا هزینه ای دریافت می کنند.

بورس اوراق بهادار چیست؟ راهنمای معامله اوراق بهادار

انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحوه معامله بورس اوراق بهادار این مطلب را مطالعه کنید.

بازار بورس اوراق بهادار یک بازار قانون‌مند و ساختاریافته است که در آن، سهام شرکت‌ها و اوراق اسناد مشارکت عرضه می‌شود. این بازار یکی از بهترین بازارهای سرمایه‌گذاری است که در صورت شناخت و تسلط کامل به آن می‌توان معاملات پرسودی را انجام داد.

بازار بورس اوراق بهادار یا به اختصار بازار بورس، به بازار اول اصلی و اول فرعی و بازار دوم تقسیم می شود و شرکت ها بر اساس شرایط و قوانین می توانند در هریک از بازار های بورس پذیرش شوند و نماد آنها مورد معامله قرارگیرد. البته پذیرش در این بازار نیازمند کسب تأییدیه ای است که پس از بررسی های گوناگون و نسبتاً دشواری صورت می گیرد. بسیاری از شرکت ها موفق به کسب مجوز پذیرش در این بازار نمی شوند و نمی توانند به بازار بورس وارد شوند. به همین دلیل بسیاری از شرکت ها، برای ورود به دیگر بازار ها اقدام می کنند. در این بخش با بازار بورس اوراق بهادار ایران و همین‌طور نحوه معامله در این بازار آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

بورس اوراق بهادار چیست؟

در بازار بورس اوراق بهادار می‌توان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا اسناد مالی باارزش کرد. دلیل تأسیس این بازار، جلوگیری از خسارت‌های‌ سنگین سرمایه‌گذاران بود. در گذشته، تمام ضررهای مالی متوجه خود سرمایه‌گذار می‌شد که این موضوع، احتمال ورشکستگی کامل را به دنبال داشت و جبران آن بسیار مشکل بود به همین خاطر بسیاری از کشورهای جهان به ‌منظور حمایت از سرمایه‌گذاران، بازار بورس اوراق بهادار را تأسیس کردند.

این بازار تحت عنوان شرکت سهامی عام در حال اداره شدن است و در آن، شرکت‌های سهامی مختلف حضور یافته‌اند. این شرکت‌ها، مجاز به فروش اوراق مشارکت و سهام خود بوده و می‌توانند طبق ضوابط تعیین‌شده سرمایه‌گذاران بی‌شماری را جذب کنند. بنابراین با تقویت این بازار می‌توان رونق اقتصادی در کشور ایجاد کرده و سرمایه خود را چندین برابر کرد که البته لازمه این موارد تسلط کافی به قوانین و ضوابط تعیین‌شده از سوی سازمان بورس است که ما این قوانین بورسی را به شما عزیزان آموزش خواهیم داد.

تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران

اولین گام برای تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال 1315 برداشته شد. در آن برهه زمانی، کارشناسان خارجی زیادی جهت بهبود شرایط اقتصادی و بانکداری کشور استخدام شدند که دولت از بین این کارشناسان خبره، شخصی به نام وان لوترفلد را که اصالتی بلژیکی داشت مأمور راه‌اندازی بورس ایران کرد. این شخص به همراه همکار هلندی خود موفق به تدوین اساسنامه بورس شدند و بانک ملی نیز منابع مالی را موردبررسی قرار داد اما با شروع جنگ جهانی دوم این طرح اقتصادی بزرگ به فراموشی سپرده شد و ایران با مشکلات مختلف اقتصادی و امنیتی مواجه شد. در سال 1333 نیز مجدد کارگروهی جهت راه‌اندازی بورس تشکیل شد که متشکل از بانک مرکزی، وزارت بازرگانی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بود. آن‌ها بعد از 12 سال تلاش و تحقیق در سال 1345 موفق شدند قوانین لازم جهت تأسیس بورس اوراق بهادار ایران را تدوین کنند. در نهایت، لایحه مربوط به تأسیس بورس در اردیبهشت همان سال به تصویب مجلس رسید و بازار بورس اوراق بهادار کشور رسماً فعالیت خودش را در 15 بهمن 1346 با دو شرکت نفت پارس و بانک صنعت و معدن شروع کرد.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار، سندی است که دارنده قانونی را مشخص کرده و ارزش مالی دارد. همچنین این سند قابلیت خرید و فروش داشته و از آن‌ جهت انتقال دارایی استفاده می‌کنند. سازمانی که این اوراق را صادر می‌کند نهاد صادرکننده اوراق است و کارگزاری‌ها نیز با این نهاد در ارتباط بوده و اوراق‌های مختلف را برای متقاضیان خریداری می‌کنند. همچنین اوراق بهادار در انواع مختلف صادر شده و هر یک از آن‌ها شرایط ویژه‌ای دارند.

انواع اوراق بهادار

از انواع اوراق بهادار می‌توان به اوراق صاحبان سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه اشاره کرد. البته این اوراق‌های بهادار نیز دارای زیرمجموعه جداگانه‌ای هستند که در قسمت زیر یکایک آن‌ها را توضیح داده‌ایم:

اوراق بهادار صاحبان سهام

اولین اوراقی که به بررسی آن می‌پردازیم اوراق بهادار صاحبان سهام است. این اوراق یکی از رایج‌ترین اوراق‌های بهادار است که بیشتر سرمایه‌گذاران از آن‌ جهت سودآوری استفاده می‌کنند. تمام شرکت‌هایی که مجوز حضور در بورس ایران را به دست می‌آورند باید مرحله ارزش‌گذاری را طی کنند. در واقع، سازمان بورس بر اساس پارامترهای تعیین‌شده اقدام به ارزش‌گذاری شرکت و سهام آن می‌کند و ارزش اسمی برگه سهام اوراق بهادار آن شرکت را مشخص می‌کند. شرکت نیز قسمتی از برگه‌های اوراق بهادار یا سهام خود را در بازار بورس ارائه کرده و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید این اوراق در کسب‌وکار آن مرکز سهیم شوند.
خریداران این نوع اوراق بهادار، علاوه بر اینکه از افزایش قیمت آن سود می‌برند از امتیازات ویژه‌ای نیز بهره‌مند می‌شوند. برای مثال شرکت در سال مالی، سود به ‌دست‌آمده از فعالیت‌های خود را بین دارندگان برگه‌های اوراق بهادار تقسیم کرده و طبیعتاً فردی که سهام بیشتری را خریداری کرده باشد، سود بیشتری هم به حسابش بورس متشکل و بازار خارج از بورس واریز می‌شود.

اوراق بهادار بدهی

اوراق بهادار بدهی مخصوص شرکت‌هایی انتشار می‌یابد که نتوانسته‌اند سرمایه موردنظر کسب‌وکار خود را تأمین کنند و به‌ نوعی مابقی سرمایه را از سرمایه‌گذاران فعال در بورس قرض می‌گیرند. این اوراق این‌گونه است که شرکت متقاضی بابت دریافت مبلغی از خریدار در بازه‌های زمانی مشخص، مبلغ توافق شده از قبل را به‌ حساب خریدار واریز می‌کند و در وقت سررسید نیز کل مبلغی را که در ابتدا از خریدار دریافت کرده بود مجدد به او بازمی‌گرداند. بنابراین خریدار، مالک سهام نیست و تنها سود نقدی دریافت می‌کند.
ریسک این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار بسیار پایین بوده و این معامله کاملاً به نفع دو طرف است؛ زیرا خریدار علاوه بر دریافت اصل پول خود به ‌صورت مرتب، مبالغی را دریافت می‌کند و شرکت‌ها نیز به ‌جای دریافت وام‌های بانکی که دریافت آن‌ها بسیار سخت و زمان‌بر است، از این نوع اوراق استفاده می‌کنند. همچنین برخلاف اوراق‌های دیگر که امکان دریافت نکردن سود وجود دارد در این اوراق دریافت سود حتمی است.
این اوراق با توجه به نوع شرکتی که آن را صادر کرده است به انواع مختلفی مانند اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق خزانه دولتی، اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق استصناع، سهام امتیاز، اوراق بهادار وثیقه‌ای، گواهی سپرده، اوراق مرابحه و اوراق سلف موازی استاندارد تقسیم می‌شود.

اوراق بهادار مشتقه

اوراق بهادار مشتقه، اوراقی است که در بازار بورس و حتی خارج از آن کارایی دارد. این اوراق مانند اوراق صاحبان سهام، ارزش مادی ندارد و ارزش آن به کالای فیزیکی خریداری‌ شده بستگی دارد. این اوراق بهادار به‌ منظور خرید کالاهای فیزیکی مختلف عرضه می‌شود و پشتوانه آن محصولاتی مانند سکه، زعفران و ارز است. البته برآورد ارزش اوراق مشتقه به کالا محدود نمی‌شود و سهام‌های بورسی، سودهای بهره و دارایی‌های موجود در بورس نیز می‌توانند ارزش اوراق مشتقه را تعیین کنند. این اوراق بهادار هم 4 زیرمجموعه دارد که عبارت‌اند از قراردادهای سلف، معاوضه، آتی و اختیار معامله که همگی آن‌ها قابل معامله در بازارهای بین‌المللی هستند.

تفاوت اوراق بهادار با اوراق مشارکت

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که اوراق بهادار همان اوراق مشارکت است که این تصور کاملاً اشتباه است. اوراق بهادار همان‌طور که اشاره شد مدل‌های مختلفی دارد که اوراق مشارکت یکی از انواع آن است. درواقع، اوراق مشارکت یکی از زیرمجموعه‌های اوراق بهادار بدهی است و کارکرد آن نیز این‌گونه است که خریدار، هم در قیمت اوراق و هم در سود مشارکت سهیم می‌شود.

بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

اهداف بازار بورس اوراق بهادار

از اهداف بازار بورس اوراق بهادار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توسعه بازار به کمک شیوه‌های نوین و فناوری‌های روز و فکر شده
• تأمین مالی شرکت‌های ایرانی به کمک گردش سرمایه
• کنترل بازار و شفاف‌سازی قیمت محصولات اساسی
• تشویق سرمایه‌گذاران به حضور در بازار سرمایه
• کاهش نرخ بیکاری و استفاده از سرمایه‌های انسانی
• انجام معاملات قانونی با کم‌ترین ریسک
• دسترسی راحت‌تر به شرکت‌های تولیدی
• همکاری بهتر عرضه‌کنندگان و خریداران با یکدیگر

شرایط خرید بورس اوراق بهادار

در این قسمت به بررسی شرایط خرید بورس اوراق بهادار ایران پرداخته‌ایم. با خرید اوراق بهادار می‌توانید سرمایه خود را افزایش داده و آن را در یک محیط امن و قانونی نگهداری کنید. مراحل خرید اوراق بهادار به ترتیب زیر بورس متشکل و بازار خارج از بورس است:

مرحله اول) رجوع به یکی از کارگزاری‌های معتبر

اولین مرحله برای خرید اوراق بهادار این است که عضو یک کارگزاری شوید و اطلاعات هویتی شما برای سازمان بورس و مراکز نظارتی ارسال شود که این کار توسط کارگزاری‌های سراسر کشور صورت می‌گیرد. بنابراین گام نخست این است که به عضویت یک کارگزاری معتبر درآیید.

مرحله دوم) عضویت در سامانه سجام

این سامانه به ‌منظور مبارزه با پول‌شویی راه‌اندازی شده است و همه افراد حقیقی و حقوقی متقاضی باید در این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند و به‌ نوعی احراز هویت شوند. بنابراین بدون ثبت‌نام در این سامانه اجازه حضور در بازار بورس را به دست نمی‌آورید. بعد از اینکه مدارک خود را که شامل کپی کارت ملی و شناسنامه است به کارگزاری تحویل دادید و در سامانه سجام نیز ثبت‌نام کردید، یک کد بورسی برای شما ارسال می‌شود. البته این کد بلافاصله صادر نمی‌شود و معمولاً چند روز زمان می‌برد تا به ایمیل شما ارسال شود. همچنین همزمان با کد بورسی یک کد آنلاین نیز برای شما ارسال خواهد شد که از طریق آن می‌توانید معاملات اوراق بهادار را انجام دهید. بنابراین با استفاده از کد آنلاین می‌توانید وارد سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار شوید. ضمن اینکه، باید 1 ماه از ارسال کد بورسی بگذرد و سپس به دادوستد بپردازید.

مرحله سوم) پرداخت مبلغ به‌ حساب معاملاتی

در این مرحله، مبلغی را که جهت سرمایه‌گذاری و خرید اوراق در نظر گرفته‌اید باید به ‌حساب معاملاتی خود انتقال دهید. این حساب نزد کارگزار محفوظ بوده و درواقع، کارگزار رابط بین شما و فروشنده است.

مرحله چهارم) خرید اوراق بهادار

در این مرحله که آخرین مرحله است می‌توانید وارد سامانه شوید و سهام‌هایی که مایل به خرید آن‌ها هستید را انتخاب کنید. بعد از انتخاب سهام، کارگزار سفارش شما را بررسی کرده و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس انتقال می‌دهد و در نهایت آن سهام متعلق به شما می‌شود.

نحوه خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی

خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی نیز امکان‌پذیر است. در این شیوه، خریداران به‌ صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبد گردان‌ها اقدام به خرید اوراق بهادار می‌کنند. بنابراین سرمایه‌گذاران با در اختیار گذاشتن سرمایه خود نزد صندوق سرمایه‌گذاری می‌توانند خرید اوراق بهادار را انجام دهند و دیگر به کد بورسی نیاز ندارند. در صورتی هم که خود فرد بخواهد مراحل خرید اوراق را انجام دهد بایستی کد بورسی داشته باشد.

میزان کارمزد خرید اوراق بهادار

میزان کارمزد خرید اوراق بهادار برابر است با 1/5 درصد از کل مبلغ تبادل شده بین خریدار و فروشنده که این مبلغ به دلیل پیگیری کارهای مربوط و ارتباط با سازمان بورس در اختیار کارگزار قرار می‌گیرد.

سرمایه‌گذاری و معامله اوراق بهادار

اوراق بهادار بیانگر بنگاهی است که در آن، از شرکت‌های تولیدی گرفته تا سایر نهادهای تجاری به دنبال جذب سرمایه هستند و در طرف مقابل نیز بورس متشکل و بازار خارج از بورس عموم مردم قرار دارند که به دنبال افزایش سرمایه خود در یک محیط قانون‌مند هستند. بنابراین معامله اوراق بهادار، هر دو طرف را به هدف تعیین‌شده و مقصود خود می‌رساند. ضمن اینکه، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار در حال جایگزین شدن وام‌های بانکی است و بسیاری از سرمایه‌گذاران، اولویت خود را این بازار قرار داده‌اند. یکی از دلایل جذب شدن سرمایه‌گذاران در بازار بورس اوراق بهادار این است که این بازار تنوع بالایی داشته و در حوزه‌های مختلف آن می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری کرد.

کلام آخر اینکه پیش از وارد شدن به این بازار باید با قوانین، شرایط و تکنیک‌های مختلف آن آشنا شوید تا هنگام انجام معامله به انتخاب‌های درستی دست بزنید. ما در کارگزاری سرمایه و دانش در تلاش هستیم تا شما عزیزان را با صفر تا صد بورس آشنا کنیم و درنهایت با یک دانش و آگاهی کامل در این بازار حضور یابید.

9 بازار مالی که باید بشناسید

علم اقتصاد با وجود تمام بزرگی و گستردگی خود و علیرغم آنچه به نظر می‌رسد علمی ساده است. بازار سرمایه (بازار مالی) مانند بازار پول، بازار بورس، بازار طلا و مسکن، بورس کالا و بورس اوراق بهادار از جمله اصطلاحات رایج در این عرصه هستند. شاید گستردگی همین اصطلاحات در اقتصاد باشد که آنرا پیچیده و سخت جلوه می‌دهد. بازارهای مالی بخشی از نظام اقتصادی است که در قالب قوانین و مقررات مشخص دارایی های مالی معامله می‌شود و نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را ایفا می‌کند.

کاربرد بازارهای مالی

1. تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
2. کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
3. تقویت نقدشوندگی
4. ایجاد رابطه بین ریسک و بازده
5. هدایت نقدینگی و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
6. بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
7. کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازار مالی

1) بازار فرابورس (Over The Counter Markets)

بازار خارج از بورس، یک بازار غیرمتمرکز است که مکان‌ فیزیکی ندارد و معاملات در آن به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. در بازار فرابورس معاملات سهام خاص صورت میگیرد البته برخی از بازار مشتقه منحصراً فرابورس است از طرفی بازار فرابورس و معاملاتی که در آن‌ها انجام می‌شود نقدشوندگی کمتری دارند و شفاف‌ نیست.

2) بازار سهام (Stock Market)

گسترده ترین بازار مالی، بازار سهام است. بازاری که شرکت‌ها سهام خود را در آن فهرست و توسط معامله‌گران خرید و فروش می‌شود. بازار سهام توسط شرکت‌ها برای افزایش سرمایه از طریق عرضه اولیه عمومی استفاده می‌شود. شرکت‌کنندگان در بازار سهام به صورت خرده‌فروش، بازارساز و متخصص که نقدینگی را حفظ کرده و بازارهای دوطرفه را ارائه می‌دهند حضور می‌یابند. کارگزار رابط بین خریداران و فروشندگان است که معامله را تسهیل می‌کند.

3) بازار اوراق قرضه (Bond Market)

اوراق بهاداری که سرمایه‌گذار پول را برای مدت مشخص با نرخ بهره از پیش تعیین شده، وام می‌دهد. به عبارت ساده تر توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده که شامل جزئیات وام و پرداخت‌های آن می‌باشد.این اوراق توسط شرکت ها و ارگان های مختلف برای تامین مالی پروژه‌ها منتشر می‌شود. بازار اوراق قرضه، بازاری با درآمد ثابت است.

4) بازار پول

محصولاتی با سررسید کوتاه مدت (کمتر از یک سال) و نقدشوندگی بالا در این بازار معامله می‌شود. در سطح عمده فروشی بازار پول شامل معاملات با حجم بالا بین مؤسسات و معامله گران است. در سطح خرده فروشی وجوه متقابل بازار پول خریداری شده توسط سرمایه گذاران فردی و حساب‌های بازار پولی است که توسط مشتریان بانک افتتاح می‌شود.

5) بازار مشتقات (Derivative Market)

اوراق مشتقه اوراق بهادار ثانویه‌ای هستند که ارزش آن‌ها از ارزش اوراق بهادار اولیه‌ای که به آن مرتبط هستند، ناشی می‌شود. به جای معامله مستقیم سهام، یک بازار مشتقه در قراردادهای آتی و اختیار معامله و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می‌کند که ارزش خود را از ابزارهای اساسی مانند اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ‌های بهره، شاخص‌های بازار و سهام به دست می‌آورد.

7) بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign exchange)

فارکس بازاری است که در آن معامله گران می‌توانند خرید و فروش بین جفت ارزها را انجام دهند. بازار فارکس نقدشونده‌ترین بازار در جهان است، در این بازار بیش از ۵ تریلیون دلار معاملات روزانه را انجام می‌شود که بیشتر از مجموع بازارهای آتی و سهام است. بازاری غیرمتمرکز و متشکل از شبکه‌ای جهانی از سراسر جهان و متشکل از بانک های مرکزی و شرکت‌های تجاری می‌باشد.

6) بازارآتی

بازاری که قراردادهای آتی در آن فهرست و مورد معامله قرار می‌گیرد. بازارهای آتی از مشخصات قرارداد استاندارد شده استفاده می‌کنند. این قراردادها به خوبی تنظیم می‌شوند و از حساب‌های پایاپای برای تسویه و تایید معاملات استفاده می‌کنند.

8) بازار کالاها (Commodities Market)

بازار کامودیتی یا کالا، بازاری که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان جهت خرید و فروش کالاهای فیزیکی (محصولات کشاورزی، انرژی و فلزات گران‌بها) از آن استفاده می‌کنند. معاملات در بازار کالا به دو دسته اسپات و آتی انجام می‌شود.

اسپات: کالاهای اساسی که با پول مبادله می‌شوند.

آتی: کالاهای اساسی در تاریخی مشخص با قیمتی مشخص معامله می‌شوند.

9) بازار رمزارزها (Cryptocurreny Market)

بازار کریپتوکارنسی جوان ترین بازار مالی است که چند سال گذشته شاهد ظهور ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین بوده ایم. در حال حاضر صدها توکن ارزدیجیتال در صرافی‌های آنلاین خرید و فروش می‌شود. صرافی‌ها میزبان کیف پول‌های دیجیتالی هستند تا معامله گران بتوانند رمزارزها را با یکدیگر یا ارزفیات مبادله کنند. امکان معاملات آتی و اختیار معامله در ارزهای دیجیتال نیز وجود دارد.

جمع بندی

بازار مالی مکانیزمی است که امکان ارتباط بین فروشنده و خریدار جهت مبادله دارایی های فیزیکی و غیر فیزیکی را فراهم می‌کند، سرمایه و دارایی افراد در بازارهای مالی جریان دارد و بازارهای مالی نقش مهمی در اقتصاد بورس متشکل و بازار خارج از بورس دنیا و کشورها ایفا می‌کنند. خرید و فروش در بازارهای مالی اغلب در صرافی ها و بروکرها انجام می‌شود. در این مقاله تلاش کردیم 9 بازار مالی که باید بشناسید را معرفی کردیم.

بیشترین حجم معاملات در بازارهای مالی مربوط به بازار فارکس است، بازار سهام معروف‌ترین بازار مالی و محلی است. بازار پول، بازار کالاها، بازار اوراق قرضه و بازار کریپتوکارنسی از دیگر بازارهای مالی هستند. بازار کریپتو جوان ترین بازارمالی است و تنها یک دهه قدمت دارد مشخصه بازار کریپتو غیرمتمرکز و مبتنی بر بلاک چین بودن آن است.

با ترند شدن دنیای کریپتوکارنسی افراد به دنبال سرمایه گذاری در ارز دیجیتال هستند. ارزهای دیجیتال یک کلاس دارایی جدید و هیجان‌انگیز را به وجود آورده‌ است. برای واردشدن به این دنیا و درک این سیستم باید به دنبال کسب آگاهی و علم در مسیر آموزش ارز دیجیتال باشیم. اگر قصد ورود به بازار کریپتو را دارید توصیه همیارکریپتو به شما شرکت در دوره آموزش ارز دیجیتال است، در این دوره مفاهیم کاربردی دنیای کریپتو از مقدماتی تا پیشرفته به شما آموزش داده می‌شود. برای افرادی که تمایل به گذراندن این دوره به صورت حضوری در شهر مشهد دارند دوره آموزش ارز دیجیتال در مشهد طراحی شده است.

سوالات متداول

انواع بازارهای مالی چیست؟

برخی از نمونه‌های انوع بازارهای مالی و نقش‌های آن‌ها شامل بازار سهام، بازار اوراق قرضه، فارکس، کالاها و بازار املاک و مستغلات و چندین مورد دیگر است. بازارهای مالی را می‌توان به بازارهای سرمایه، بازار پول، بازارهای اولیه در مقابل ثانویه و بازارهای فهرست شده در مقابل بازارهای فرابورس تقسیم کرد.

انواع بازارهای مالی چگونه کار می‌کنند؟

علی رغم پوشش بسیاری از طبقات دارایی‌های مختلف و داشتن ساختارها و مقررات مختلف همه بازارهای مالی اساساً با گرد هم آوردن خریداران و فروشندگان در یک دارایی یا قرارداد و اجازه دادن به آن‌ها برای تجارت با یکدیگر کار می‌کنند. این کار اغلب از طریق یک مزایده قیمت انجام می‌شود.

کارکردهای اصلی انواع بازارهای مالی چیست؟

بازارهای مالی به دلایل مختلفی وجود دارند، اما اساسی‌ترین کارکرد آن‌ها این است که امکان تخصیص کارآمد سرمایه و دارایی‌ها در یک اقتصاد مالی را فراهم کنند. بازارهای مالی با اجازه دادن به بازار آزاد برای جریان سرمایه، تعهدات مالی و پول، اقتصاد جهانی را روان‌تر می‌کنند و در عین حال به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند در افزایش سرمایه در طول زمان مشارکت کنند.

بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟

اگر شرکتی شرایط عضویت در بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس را نداشته‌باشد، عضو بازار پایه می‌شود. این بازار در پایین‌ترین سطح بازار فرابورس قرار دارد که شرایط عضویت شرکت‌ها در آن ساده‌تر است.

قوانین بازار پایه فرابورس

۱- بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس است که مطابق با ماده ۴ “دستورالعمل پذیرش، به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران” راه­ اندازی گردیده است. پس از ثبت شرکت‌ها نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مدارک ارائه شده از جانب شرکت‌ها در کمیته عرضه فرابورس مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس در فهرست نرخ‌های با‌زار پایه فرابورس درج می‌شوند. لازم به ذکر است این شرکت‌ها فرایند پذیرش را طی نمی‌کنند. شرکت‌های درج شده در بازار پایه در سه دسته طبقه بندی می‌گردد: شرکت‌هایی که درخواستی مبنی بر پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی طبق ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بایستی در این بازار درج گردند.

بازار پایه فرابورس و قوانین آن چیست؟

مطابق با ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران به منظور ارتقاء جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور و ساماندهی بازار متشکل اوراق بهادار کلیه اشخاصی که تاکنون نسبت به انتشار اوراق بهادار اقدام کرده‌اند مکلفند نسبت به ثبت آن نزد سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام نمایند و عدم ثبت، تخلف محسوب می‌شود. ناشران اوراق بهادار ثبت‌شده نزد سازمان مذکور باید اطلاعات مالی خود را براساس ترتیبات مقرر در ماده (۴۵) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران منتشر نمایند و معاملات اوراق بهادار ثبت ‌شده در سازمان فقط در بورس‌­ها و بازارهای خارج از بورس دارای مجوز و با رعایت مقررات معاملاتی هر یک از آن‌ها حسب‌ مورد امکان‌پذیر بوده و معامله اوراق بهادار مذکور بدون رعایت ترتیبات فوق فاقد اعتبار است.

۲- شرکت‌هایی که نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند.

۳- شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس از بازار مربوطه لغو پذیرش می‌شوند، در باز‌ار پایه درج می‌گردد. مقررات ارائه اطلاعات در این بازار به مراتب ساده‌تر از بورس متشکل و بازار خارج از بورس بازار اول و دوم است. با توجه به شرایط شرکت معاملات با‌زار پایه به شکل عادی (دارای دامنه نوسان و در عملیات عادی بازار) یا توافقی (فاقد دامنه نوسان و بر اساس توافق خریدار و فروشنده) انجام می‌شود.

دسته بندی بازار پایه فرابورس

طبق قوانین جدید، شرکت‌های این بازار در سه باز‌ار پایه زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند و دامنه نوسان روزانه آن‌ها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است. این بازار قبلاً (که خود عضوی از فرابورس است) به سه تابلوی الف، ب و ج تقسیم می‌شد. هرچه در این بازار به پایین‌تر برویم، ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های آن بیشتر می‌شود. به طوری که قبلاً دامنه نوسان بازار پایه (به جز تابلوی ج که نامحدود بود) روی عدد ۱۰ درصد قرار داشت. اما چندی پیش، قوانین این بازار تغییر کرد که در ادامه این قوانین جدید را بیان خواهیم کرد. دلیل تفاوت تابلوهای مختلف بازار پایه، میزان سرمایه شرکت‌ها و معاملات آن‌ها است. جالب است بدانید که تقریباً یک سوم ارزش فرابورس به با‌زار پایه تعلق دارد.

پیش‌تر، دامنه نوسان بالای این بازار، سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در این بازار جذب می‌کرد. البته، از طرف دیگر برخی سودجویان با همین نوسان بالا افراد و سهامداران مختلف را فریب می‌دادند و ضرر و زیان فراوانی را بر سهامداران خرد وارد می‌کردند. به همین دلیل، مسئولان فرابوس تصمیم به تغییرات اساسی در بازار گرفتند. همان‌طور که اشاره شد، این باز‌‌ار قبلاً شامل سه تابلوی الف، ب و ج بود. در قانون جدید، تابلوها به سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند.

دامنه نوسان در تابلوی زرد سه درصد، در تابلوی نارنجی دو درصد و در تابلوی قرمز یک درصد است. براساس تغییرات جدید، روزهای دوشنبه قیمت پایانی تعیین و تا دوشنبه هفته بعد، همان قیمت به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می‌شد. اما این قوانین تا حدی جذابیت را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌داد. بنابراین، قوانین مذکور مجدداً اصلاح شد. جدیدترین تغییرات در قوانین باز‌ار پایه به شرح زیر است:

تغییرات جدید قوانین بازار پایه

۱- اگر صف خرید و فروش در سه روز متوالی و در یک جهت برقرار باشد و در پایان هر جلسه معاملاتی حداقل دو ده هزارم تعداد سهام شرکت معامله شود، در روز بعدی، دامنه نوسان تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، به ۵، ۴ و ۲ درصد افزایش خواهد یافت (این دامنه نوسان در حالت عادی برای تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز، به ترتیب، بورس متشکل و بازار خارج از بورس ۳، ۲ و ۱ درصد است). پس از آن، دامنه نوسان به شرایط پیشین باز می‌گردد.

۲- صندوق سرمایه‌گذاری مختلط و سهام مجازند تا ۱۰ درصد از دارایی‌های تحت مدیریتشان را در باز‌ار پایه سرمایه‌گذاری کنند.

۳- در صورتی که ارائه اطلاعات ناشران بازار پایه قابل اتکا بوده و به موقع منتشر شود، فرابورس می‌تواند پیشنهاد افزایش سرمایه گذاری صندوق‌ها را در بازار پایه ارائه کند.